Αγγελιδικά πλασμένος κόσμος: Στα πόσα χαστούκια του ΕΔΑΔ θα αντιληφθούμε ότι έχουμε νομικό πρόβλημα;  

Αυτή είναι μια διεθνής διάκριση για την οποία δεν θα βγάλει πανηγυρικό δελτίο τύπου η Νομική Υπηρεσία (που πλέον πηγαίνει κουβά συχνότερα κι από κάκτο τζογαδόρο), ούτε θα καυχηθεί ο Πρόεδρος σε κάποιες από τις AI-generated ομιλίες του με 3.247 νέες εξαγγελίες. Όχι, αυτή είναι μια “διάκριση” που κρύβουμε επιμελώς κάτω από το χαλάκι και κάνουμε πως δεν είδαμε, δεν ακούσαμε. Πριν 10 χρόνια θα τα ρίχναμε στους γνωστούς βρετανικούς και τουρκικούς δάκτυλους που μονίμως κατατρέχουν τον επιούσιο λαό που αποτελεί το δώρο του Θεού στην ανθρωπότητα, όμως αυτό το αφήγημα εκτός του ότι πλέον είναι τόσο relevant όσο και η λαμπάντα, δεν θέλουμε να ακυρώσουμε κι εντελώς το ΕΔΑΔ γιατί το θέλουμε να ρίχνει και κανένα χαστούκι στην Τουρκία.  

Και στις δύο υποθέσεις —την υπόθεση της 19χρονης Βρετανίδας που κατήγγειλε ομαδικό βιασμό από παρέα Ισραηλινών στην Αγία Νάπα και την υπόθεση βιασμού με φερόμενο δράστη πολιτευτή μεγάλου κόμματος την ποινική δίωξη του οποίου μπλόκαρε η ΝΥ— το ΕΔΑΔ διαπίστωσε πως οι κυπριακές Αρχές απέτυχαν να αξιολογήσουν ουσιαστικά το ζήτημα της συναίνεσης, να συλλέξουν και να εξετάσουν κρίσιμα στοιχεία και να προστατεύσουν τα θύματα από εκ νέου θυματοποίηση. 

Πάμε ακόμα μία φορά για να το εμπεδώσουμε. Μέσα σε λιγότερο από έξι μήνες, η Κύπρος έφαγε απανωτά σκαμπίλια από το ΕΔΑΔ για τον τρόπο που οι Αρχές της χειρίστηκαν καταγγελίες βιασμού. Και στις δύο υποθέσεις, το Στρασβούργο ήταν ξεκάθαρο: η Κυπριακή Δημοκρατία απέτυχε να προστατεύσει τα θύματα και να εξασφαλίσει ότι θα αποδοθεί δικαιοσύνη — όχι μόνο τα σκάτωσε, αλλά μέσα από τις πρακτικές της συνέβαλε στη δευτερογενή θυματοποίηση των γυναικών που τόλμησαν να σπάσουν τη σιωπή τους. Δηλαδή τις δίκασε ξανά ενώ υπήρξαν θύματα, τη μία κυριολεκτικά (η 19χρονη καταδικάστηκε για “ψευδή καταγγελία” και “δημόσια βλάβη“ στην ίσως πιο αποκρουστική και απάνθρωπη απόφαση στα δικαστικά χρονικά) ενώ τη δεύτερη με την απαλλαγή του φερόμενου βιαστή της την παρέδωσαν στον διαδικτυακό όχλο που την κατασπάραξε για κομματικούς κυρίως λόγους αφού η καταγγελία της είχε γίνει προεκλογικά.  

Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων να καταδικάσει την Κυπριακή Δημοκρατία για την παραβίαση των άρθρων 3 (ταπεινωτική μεταχείριση) και 8 (δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αναφορικά με την πολύκροτη υπόθεση της (τότε) 19χρονης Βρετανίδας που κατήγγειλε ομαδικό βιασμό από 12 Ισραηλινούς στην Αγία Νάπα για να βρεθεί η ίδια(!) καταδικασμένη για ψευδή καταγγελία με τους βιαστές της να απολαμβάνουν υποδοχή ηρώων(!) στην πατρίδα τους, ήταν μεν ακόμα ένα ηχηρό χαστούκι για την παραπαίουσα κυπριακή δικαιοσύνη, δυστυχώς όμως -όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια- χωρίς αντίκρισμα και ανίσχυρο να αλλάξει οτιδήποτε σε ένα απαρχαιωμένο σύστημα φτιαγμένο να προστατεύει τους ισχυρούς θύτες και να θυματοποιεί ξανά και ξανά τα θύματα- ειδικά εάν πρόκειται για γυναίκες. Θυμίζουμε πως η 19χρονη από θύμα βιασμού βρέθηκε η ίδια κατηγορούμενη για «ψευδή καταγγελία» και “δημόσια βλάβη” και δικαιώθηκε όταν το Ανώτατο Δικαστήριο ανέτρεψε την πρωτόδικη καταδίκη όμως αφού πρώτα διασύρθηκε σε μια άνευ προηγουμένου καμπάνια λάσπης στα σόσιαλ όπου συμμετείχαν και πολιτικά πρόσωπα που ούρλιαζαν για δυσφήμιση της Αγίας Νάπας (ναι, της ίδιας Αγίας Νάπας με τις ορδές των μεθυσμένων τουριστών και τις παρτούζες στα καταγαμάν) αλλά και ότι έθεσε σε κίνδυνο τις σχέσεις Κύπρου - Ισραήλ (θα μου πείτε εδώ δεν έχουν πρόβλημα με τον Νετανιάχου να σφάζει αβέρτα αμάχους, θα τους ενοχλήσει ένας βιασμός και μάλιστα κάποιας που δεν είναι καν Κυπραία;). Ναι, αυτή ήταν η ανησυχία τους. Μη τυχόν διαταραχθούν οι σχέσεις μας με το Ισραήλ που δεν έχει κανένα πρόβλημα οι στρατευμένοι νέοι του να δολοφονούν βρέφη εν ψυχρώ αλλά τραβούν τη γραμμή στον βιασμό.  

Στη δεύτερη υπόθεση, οι δικαστές του ΕΔΑΔ έψεξαν την απόφαση του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα Σάββα Αγγελίδη να βάλει στο αρχείο υπόθεση βιασμού στην οποία ο καταγγελλόμενος ήταν πολιτικό πρόσωπο. Αν θυμάστε τον Απρίλιο του 2021 νεαρή γυναίκα κατήγγειλε δημόσια ότι πολιτευτής που ετοιμαζόταν να μπει στο ψηφοδέλτιο μεγάλου κόμματος την είχε βιάσει πριν δέκα χρόνια, όταν εκείνη ήταν 18 ετών και εκείνος 20. Η αστυνομική έρευνα ήταν άμεση και η υπόθεση προχώρησε γρήγορα μέχρι και την καταχώρησή της στο Κακουργιοδικείο, ωστόσο στην πορεία της αποδόθηκαν αντιφάσεις που αποτέλεσαν το έρεισμα για την απόφαση αναστολής της δίωξης, την οποία υπέγραψε ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας Σάββας Αγγελίδης τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς. Το ΕΔΑΔ έκρινε ότι παρά την αρχική απόφαση για παραπομπή της υπόθεσης στο Κακουργιοδικείο, η δίωξη ανεστάλη με επιχειρήματα που στηρίχθηκαν περισσότερο σε στερεοτυπικές εκτιμήσεις για το θύμα, τη συμπεριφορά του και την «αξιοπιστία» του, παρά στα ίδια τα στοιχεία που υπήρχαν για την έλλειψη συναίνεσης. Αποφάσεις και χειρισμοί που, όπως έκρινε το ΕΔΑΔ, προκάλεσαν νέα θυματοποίηση και υπονόμευσαν κάθε έννοια ίσης μεταχείρισης και πρόσβασης στη δικαιοσύνη. 

Και στις δύο περιπτώσεις, το μοτίβο που σχηματίζεται δεν είναι μόνο ανησυχητικό, είναι σχεδόν τρομακτικό: ένα υποτίθεται σύγχρονο, ευρωπαϊκό κράτος αδυνατεί να προστατεύσει τα θύματα έμφυλης βίας καθώς στην πράξη δείχνει να λειτουργεί μέσα από φίλτρα προκατάληψης, σεξισμού και παρωχημένων πατριαρχικών αντιλήψεων. Όταν Αστυνομία και Εισαγγελία κάνουν φύλλο και φτερό το θύμα και όχι τον θύτη, όταν την κρίνουν από τη συμπεριφορά, το ντύσιμο και τη σεξουαλική της ζωή με τις “κακές” επιλογές της να πλήττουν την αξιοπιστία της και να λειτουργούν ως τεκμήριο αθωότητας για τον θύτη, τότε το μήνυμα που στέλνεται είναι πως το να καταγγείλει μια γυναίκα βιασμό σημαίνει ότι πρέπει να αντέξει και έναν δεύτερο, θεσμικό βιασμό - από αυτούς που υποτίθεται ότι θα την προστατεύσουν. Για να μπορέσει να καταγγείλει βιασμό θα πρέπει να βεβαιωθεί ότι διάγει σεμνό, εγκρατή και θεοσεβούμενο βίο σε βάθος δεκαετίας τουλάχιστον. Αν τυχόν της αρέσει το σεξ, το ποτό, το ξενύχτι, το προκλητικό ντύσιμο, οι πειραματισμοί, τα ομαδικά ή τα βίτσια τότε δεν έχει δικαίωμα να πει “όχι”, ούτε να κατηγορεί ευυπόληπτους άνδρες για βιασμό. Γιατί ως γνωστόν στον βιασμό ερευνάται πρωτίστως ο χαρακτήρας, η προσωπικότητα και η συμπεριφορά του θύματος και μετά όλα τ’ άλλα - αν ερευνηθούν τα άλλα.  

Οι σχεδόν πανομοιότυπες αποφάσεις-κόλαφος του ΕΔΑΔ ξεγυμνώνουν μια βαθιά ριζωμένη κουλτούρα θεσμικού σεξισμού και δεύτερης θυματοποίησης θυμάτων από εκείνους που υποτίθεται ότι πρέπει να τα προστατεύσουν. Σε μια οποιαδήποτε κανονική χώρα και όχι τη μεσανατολίτικη θεοκρατική μπανανία που αποκαλούμε κατ’ ευφημισμό “κράτος” οι δύο αποφάσεις θα είχαν προκαλέσει νομικό και πολιτικό σεισμό, οδηγώντας σε παραίτηση ή παύση αν όχι σύσσωμης της ηγεσίας της Νομικής Υπηρεσίας (που ολοφάνερα έχει αποτύχει παταγωδώς να σπάσει το απόστημα), τουλάχιστον του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα που κατονομάζεται από το ΕΔΑΔ στη δεύτερη υπόθεση. Όμως ζούμε στην Κύπρο όπου παύτηκε για ανάρμοστη συμπεριφορά ο μοναδικός δημόσιος υπάλληλος που actually έκανε δουλειά και απολύθηκε δικαστής επειδή αρνήθηκε να αλλάξει το πόρισμα της θανατικής ανάκρισης που αποδίδει σε δολοφονία τον θάνατο του Θανάση Νικολάου (αλλά όχι εκείνος που διέσυρε τη χώρα καταδικάζοντας ένα 19χρονο θύμα ομαδικού βιασμού σε τέσσερις μήνες φυλάκιση από γινάτι και μόνο). 

Κι ενώ η συζήτηση θα έπρεπε να είναι πώς μπορεί να σπάσει το απόστημα και να ξεριζωθεί η σάπια νοοτροπία που διέπει θεσμούς και Αρχές, ειδικά σε ότι αφορά την αντιμετώπιση θυμάτων έμφυλης βίας, η μοναδική τους έγνοια είναι η... απαξίωση και υπονόμευση των θεσμών, εκφοβίζοντας με απειλές, συλλήψεις και έρευνες όσους ασκούν δριμεία κριτική σε ένα σύστημα δικαιοσύνης που ολοφάνερα μπάζει από παντού.  

Κι έχεις την κυβέρνηση Χριστοδουλίδη στην καρακοσμάρα της να εξαγγέλλει μεταρρυθμίσεις σε Νομική και Ελεγκτική αλλά από το... 2027 γιατί ποιος στ’ ανάθεμα βιάζεται, σωστά; Όλα λειτουργούν άψογα.