Ως κυρίαρχο παράγοντα για την αφαίρεση του πέπλου καχυποψίας γύρω από τις επαγγελματικές υπηρεσίες την Κύπρο θέτει ο ΣΕΛΚ την πολιτική βούληση για ενίσχυση του υφιστάμενου πλαισίου και των αρμοδίων οργάνων για την αποτελεσματική εφαρμογή του.
Ο Γενικός Διευθυντής του Συνδέσμου Εγκεκριμένων Λογιστών Κύπρου (ΣΕΛΚ), Κυριάκος Ιορδάνους, αναλύει στο ThemaOnline τις απόψεις του αλλά και παραθέτει προτάσεις για βελτίωση της εικόνας της Κύπρου στο εξωτερικό καθώς και για το πώς θα πρέπει να λειτουργεί αποτελεσματικά η Ενιαία Εποπτική Αρχή που η παρούσα Κυβέρνηση θεωρεί αναγκαία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ΣΕΛΚ λειτουργεί ως οργανωτικό σχήμα για τους επαγγελματίες λογιστές, ενώ αποτελεί αρμόδια αρχή σύμφωνα με τους περί Παροχής Διοικητικών Υπηρεσιών και συναφών θεμάτων Νόμους αναφορικά με την αδειοδότηση, ρύθμιση και εποπτεία των μελών του που παρέχουν Διοικητικές Υπηρεσίες. Παράλληλα, αποτελεί αρμόδια αρχή για τις επαγγελματικές δραστηριότητες των μελών του, σύμφωνα με τους περί της Παρεμπόδισης και Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες Νόμους.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ξέπλυμα χρήματος: Η φήμη της Κύπρου στο εξωτερικό και η εποπτεία της νομοθεσίας - Oι θέσεις του Παγκ. Δικηγορικού Συλλόγου
Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη πιο κάτω
Πού εντοπίζεται το πρόβλημα για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες στην Κύπρο; Υπάρχει για παράδειγμα ζήτημα θέματος ανεπαρκής νομοθεσίας, ξένων σκοπιμοτήτων, πολιτικής επικοινωνίας, κουλτούρας παρόχων επαγγελματικών υπηρεσιών;
Καταρχάς να σημειώσουμε ότι, το νομικό πλαίσιο για το ξέπλυμα παράνομου χρήματος υπάρχει και αποτελεί εναρμόνιση με τις σχετικές Οδηγίες της ΕΕ. Σε γενικές γραμμές η νομοθεσία είναι ολοκληρωμένη, θα πρόσθετα όμως ότι θα ήταν ακόμα πιο χρήσιμο και αποτελεσματικό, αν σε αυτή γίνονταν πιο ξεκάθαρες πρόνοιες σε σχέση με προληπτικούς μηχανισμούς (π.χ. τον αρχικό εντοπισμό και υποβολή υποψίας ή άλλων περιστατικών που ενδεχομένως να φωτογραφίζουν τυχόν παράνομη δραστηριότητα) και σε πιο άμεση διερεύνηση και επιβολή κυρώσεων για τέτοιες παράνομες δραστηριότητες.
Κατά την άποψή μου, ο άμεσος κυρίαρχος παράγοντας είναι η πολιτική βούληση για ενίσχυση του υφιστάμενου πλαισίου και των αρμοδίων οργάνων για την αποτελεσματική εφαρμογή του, όπως:
- η ενδυνάμωση της συνεργασίας, του συντονισμού και της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ όλων των φορέων στο πλαίσιο της συμμόρφωσης
- η διάθεση αυξημένων οικονομικών και ανθρώπινων πόρων στους φορείς αυτούς
- η αξιοποίηση αυτοματοποιημένων και ψηφιακών συστημάτων συλλογής και αξιολόγησης δεδομένων, ενισχύοντας έτσι τα προληπτικά μέτρα
- ο συντονισμός σε κεντρικό εθνικό επίπεδο είναι εξαιρετικής σημασίας αφενός για να υπάρχει σαφής κατεύθυνση και καθοδήγηση προς όλους και, αφετέρου, κοινή εφαρμογή του νόμου και των ενωσιακών Οδηγιών από όλους τους φορείς και, κατ’ επέκταση, των εποπτευομένων τους.
Επειδή δυστυχώς δημιουργήθηκε και συντηρείται ένα πέπλο καχυποψίας γύρω από τις επαγγελματικές υπηρεσίες, τόσο από το εξωτερικό όσο από τους πολίτες στην Κύπρο, είναι σημαντικό να ληφθούν γρήγορα όλες οι δέουσες ενέργειες για να υπάρξει απτή διάλυση αυτού του πέπλου. Και αυτό θα γίνει σταδιακά τόσο με την ενίσχυση του κανονιστικού πλαισίου συμμόρφωσης, των αρμοδίων αρχών και των διαδικασιών κυρώσεων, υιοθετώντας διαφανείς και αποτελεσματικές πρακτικές σε όλα τα στάδια, έτσι ώστε να επανακτήσει την αξιοπιστία του.
Ο τομέας των επαγγελματικών υπηρεσιών ουσιώδη συντελεστή στην ανάπτυξη της οικονομίας και για την πρόοδο της ευημερίας της κοινωνίας για πολλά χρόνια τώρα. Κατ’ επέκταση, ανάλογης σημαντικότητας θα πρέπει να είναι και το κανονιστικό πλαίσιο που τον περιβάλλει. Οι επαγγελματικές υπηρεσίες δεν περιορίζονται σε 2-3 κλάδους, αλλά αφορούν ολόκληρο τον χρηματοοικονομικό, χρηματοπιστωτικό τομέα και επενδυτικό τομέα της χώρας.
Σώζεται η κατάσταση όσον αφορά τη φήμη της χώρας στο εξωτερικό, είναι ένα παιχνίδι που έχουμε ήδη χάσει και δεν υπάρχει επιστροφή;
Είναι γεγονός ότι, το κλίμα και η εντύπωση είναι δυστυχώς βεβαρημένη. Θεωρώ ότι μόνο με την πραγματική αποφασιστικότητα και λήψη ουσιαστικών ενεργειών, τα οποία θα φέρουν έντονο το στίγμα της πολιτικής και πολιτειακής δέσμευσης, το κλίμα θα μπορεί να αλλάξει. Επίσης, σημαντικός παράγοντας προς την κατεύθυνση αυτή θα είναι η υιοθέτηση αποδεκτών διεθνών πρακτικών από πιο προηγμένα κράτη στο συγκεκριμένο τομέα, έτσι ώστε να υπάρχει μέτρο σύγκρισης σε διεθνές επίπεδο.
Δεν αρκούν μόνο οι δηλώσεις ή/και προωθητικές επικοινωνιακές εκστρατείες, αλλά μεγάλη σημασία θα έχει το περιεχόμενο αυτών καθώς και απτά αποτελέσματα στο προσεχές διάστημα, που θα αποτελούν μαρτυρία της αλλαγής από το παρελθόν. Είναι επίσης σημαντικό να ενισχυθεί η προσπάθεια με την συνδρομή της διπλωματίας, είτε της πολιτικής ή της κοινοβουλευτικής ή της οικονομικής, όπου δει, προβάλλοντας την εργασία που γίνεται στη χώρα μας. Ασφαλώς μια δυναμική επικοινωνιακή προβολή αποτελεί πάντα ακόμα ένα χρήσιμο εργαλείο.
Όπως ισχύει και σε ότι ανέφερα πιο πάνω, για να έχουμε πραγματικό αποτέλεσμα στην προσπάθεια αυτή, απαιτείται συντονισμός, καλή οργάνωση και στενή συνεργασία από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, του κρατικού και του ιδιωτικού τομέα.
Τι πρέπει να γίνει από εδώ και πέρα για να βελτιωθεί η εικόνα της Κύπρου προς το εξωτερικό;
Σε συνέχεια των όσων ανέφερα πιο πάνω, απαιτείται μια συγκροτημένη και καλά δομημένη στρατηγική. Βεβαίως, για να αλλάξει η εικόνα στο εξωτερικό, θα πρέπει να αλλάξει και η εικόνα στο εσωτερικό. Άρα, προτού βγούμε έξωθεν, θα ήταν φρόνιμο να αρχίσουμε να «συγυρίζουμε» τα του οίκου μας.
Θα βοηθούσε ασφαλώς να προωθηθεί η αποφασιστικότητα και η δέσμευση της πολιτείας για ενδυνάμωση του κανονιστικού πλαισίου με μέτρα που θα είναι αποδεκτά από το διεθνές περιβάλλον, όπως, π.χ. τη θέσπιση ενός ανώτερου εθνικού αρμοδίου οργάνου που να επιλαμβάνεται τα θέματα που αφορούν στο ξέπλυμα παράνομου χρήματος, των κυρώσεων και του ελέγχου των άμεσων ξένων επενδύσεων, όπως υπάρχει σε άλλες χώρες. Περαιτέρω, θα απαιτηθούν αυξημένα οικονομικά κονδύλια προς ενίσχυση των υποδομών και στελέχωση των φορέων με επαρκείς και κατάλληλους πόρους και μέσα. Αυτό θα αποτελεί σαφή αντανάκλαση των πολιτικής δέσμευσης.
Η επικέντρωση στην πρόληψη καθώς όμως και στην αποτελεσματική και έγκαιρη επιβολής κυρώσεων σε όσους παρανομούν, αποτελούν σημαντικός επίσης μέρος της λύσης. Το γεγονός ότι, ενώ υπάρχουν πολλές και αυστηρές νομοθεσίες αλλά απουσιάζουν οι ποινές, δεν βοηθά στην όλη εικόνα που εκπέμπεται.
Ακόμα, η απόδοση της χώρας στις άμεσα επόμενες αξιολογήσεις από διεθνείς οργανισμούς (πχ Moneyval, OECD) θα έχει καταλυτική επίδραση στη φήμη που αυτή θα απολαμβάνει, άρα, αναντίλεκτα είναι τεράστιας σημασίας η προετοιμασία που θα απαιτηθεί για να υπάρξουν θετικά αποτελέσματα στις αξιολογήσεις αυτές.
Υπάρχουν όντως παραθυράκια στη νομοθεσία που εκμεταλλεύονται οι παροχείς επαγγελματικών υπηρεσιών; Αν ναι, ποια είναι τα πιο σημαντικά;
Η δική μου άποψη είναι ότι δεν φαίνεται να υπάρχουν «παραθυράκια» στη νομοθεσία για να τυγχάνουν εκμετάλλευσης. Ενδεχομένως να υπάρχει ένα περιθώριο «γκρίζας ζώνης», όχι απαραίτητα παράνομη, στο οποίο ορισμένοι να κινούνται.
Αυτό όμως που υπάρχει στα σίγουρα είναι ένας μεγάλος τομέας υπηρεσιών, ο οποίος όμως αποτελεί και ένα από τα σημαντικότερα γρανάζια της οικονομίας το οποίο κινεί με τη σειρά του και άλλους ζωτικούς τομείς. Δεδομένου της σημασίας και του μεγέθους του, ίσως η άμεση εποπτεία να μην είναι κατ’ αντιστοιχία επαρκής. Επίσης, υπάρχουν πολλές επιμέρους και εξειδικευμένες εποπτικές αρχές, η κάθε μια με τις δυνατότητες και τους περιορισμούς της, που ενδεχομένως να προκαλούν περισσότερη σύγχυση ή να επιτρέπει σε κάποιους επιτήδειους να εκμεταλλεύονται το σύστημα. Το γεγονός επίσης ότι η διαδικασίες αστυνομικής και ποινικής διερεύνησης καθώς και επιβολής ποινών από τα δικαστήρια φαίνεται να χωλένουν, ιδιαίτερα στο χρονικό διάστημα που διαρκούν, επιτρέπει την εκκόλαψη παραβατικών συμπεριφορών.
Γι’ αυτό, επαναλαμβάνοντας τα όσα έχω ήδη αναφέρει, είναι κομβικό να θεσπιστεί ένα ενιαίος εποπτικός και συντονιστικός μηχανισμός σε επίπεδο κράτους, ανεξάρτητο από επιμέρους υπηρεσίες και τμήματα, για να στηρίξει, υποβοηθήσει και ελέγξει ολόκληρο τον τομέα των υπηρεσιών. Είναι εξόχως σημαντικό να εξευρεθούν τρόποι αποτελεσματικής συνεργασίας μεταξύ όλων των φορέων αλλά και καταδίκης αυτών που αποδεδειγμένα παρανομούν και θέτουν την υπόληψη της χώρας εν αμφιβόλω.
Χρειάζεται να υπάρχουν έγκαιρα, σαφείς και ξεκάθαρες οδηγίες, κανονισμοί και ερμηνείες, κυρίως από μέρους των κρατικών υπηρεσιών, σε ότι αφορά στο ξέπλυμα παράνομου χρήματος και της επιβολής κυρώσεων, και έλεγχος της εφαρμογής τους.
Συνεπώς, δεν είναι παράθυρα που θα πρέπει να κλείσουμε, αλλά να ενισχύσουμε έμπρακτα και αποφασιστικά το υφιστάμενο πλαίσιο με όλους τους δυνατούς τρόπους.
Η χρήση των οποιωνδήποτε κενών στη νομοθεσία γίνεται με νόμιμο τρόπο. Οπότε τίθεται το θέμα της ηθικής. Υπάρχουν σε ισχύ πρότυπα ή κώδικας δεοντολογίας που να ρυθμίζει τη συμπεριφορά των παρόχων υπηρεσιών;
Όπως αναφέρω πιο πάνω, εν απουσία ολοκληρωμένης εθνικής προσέγγισης υπό την αιγίδα μιας ενιαίας αρχής για τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, οι επιμέρους αρμόδιες αρχές και φορείς εφαρμόζουν τους δικούς τους κανόνες και κώδικες. Ο ΣΕΛΚ υιοθέτησε πριν από πολλά χρόνια και εφαρμόζει των Κώδικα Δεοντολογίας της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Λογιστών (γνωστός και ως IESBA Code of Ethics for Professional Accountants), για τον οποίο τα μέλη του ΣΕΛΚ τυγχάνουν έλεγχο και πειθαρχική εξέταση σε τυχόν παραβίασή του.
Εξ όσων γνωρίζω, δεν υπάρχουν τέτοια πρότυπα που να εφαρμόζονται για ολόκληρο τον τομέα. Τέτοιο κώδικα δεοντολογίας και ηθικής πρακτικής θα μπορούσε να εκδώσει και να απαιτήσει αν εφαρμόζεται ένα ύπατο κρατικό όργανο, όπως έχω ήδη περιγράψει. Θα ήθελα στο σημείο αυτό να σημειώσω ότι έναν αντίστοιχο κώδικα επέβαλε το Υπουργείο Οικονομικών το 2018 για τους παρόχους του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος, από το οποίο όμως είναι ξεκάθαρο ότι απουσίαζε η αποτελεσματική του παρακολούθηση. Αυτό το αναφέρω για να υποδείξω την αναγκαιότητα λήψης αποφάσεων και μέτρων που να μην είναι μόνο θεωρητικά, αλλά να έχουν πραγματική εφαρμογή μέσα από αυστηρή παρακολούθηση.
Ποια η άποψη του Συνδέσμου για δημιουργία μιας Ενιαίας Εποπτικής Αρχής; Ποια πρέπει να είναι η δομή της και οι αρμοδιότητές της;
Ο ΣΕΛΚ υπέβαλε την εισήγηση του θα τη θέσπιση μιας ανεξάρτητης ενιαία εθνικής αρμόδιας αρχής για τον χρηματοοικονομικό τομέα, η οποία να επιλαμβάνεται θέματα ξεπλύματος παράνομου χρήματος, επιβολής κυρώσεων και ελέγχου των άμεσων ξένων επενδύσεων. Ο τομέας των υπηρεσιών αποτελεί ίσως τον κύριο τροφοδότη της κυπριακής οικονομίας και, ως εκ τούτου, για σκοπούς προστασίας του αλλά και αποτελεσματικού ελέγχου, είναι σημαντικό να υπάρχει μια ενιαία αρχή για να τον εποπτεύει και να τον συντονίζει.
Από το 2018-2019, κατά την αξιολόγηση από την MoneyVal, ο ΣΕΛΚ είχε προτείνει στους αξιολογητές την αναβάθμιση της Συμβουλευτικής Αρχής για την Παρεμπόδιση και Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες σε ένα πιο δυναμικό και εκτελεστικό όργανο, το οποίο να αναλάβει τον κεντρικό συντονισμό, καθοδήγηση και παρακολούθηση των επιμέρους εποπτικών αρχών.
Μπορεί η ύπαρξη πολλών επιμέρους εποπτικών αρχών να βοηθά στην εξειδίκευση του ελέγχου των επιμέρους κλάδων, όμως απουσιάζει η ανώτερη κρατικής καθοδήγηση και εν τέλει, η ευθύνη.
Οπότε, για τους λόγους αυτούς και έχοντας μελετήσει το θέμα πιο ενδελεχώς κοιτάζοντας πρακτικές άλλων, πιο προηγμένων από την Κύπρο, χωρών στον χρηματοοικονομικό κλάδο, υποβάλαμε στην κυβέρνηση την εισήγηση όπως το Κράτος μελετήσει την πιθανότητα υιοθέτησης ενός οριζόντιου υπερκαλυπτικού μηχανισμού για ολόκληρο τον χρηματοοικονομικό τομέα, για σκοπούς εποπτείας τόσο θεμάτων που άπτονται της νομοθεσίας για το ξέπλυμα παράνομου χρήματος όσο και της εφαρμογής των κυρώσεων. Για τον σκοπό αυτό, προτείνουμε όπως θεσπιστεί μια καινούργια, ανεξάρτητη εθνική αρχή χρηματοοικονομικών υπηρεσιών (τύπου Financial Services Authority), η οποία θα έχει υπό την ευθύνη της, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:
- την εισαγωγή και τροποποίηση της σχετικής νομοθεσίας για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, τις κυρώσεις και άλλους συναφείς τομείς,
- να ενεργεί ως άμεσο σημείο επαφής για τις εξωτερικές αρχές, τους διεθνείς οργανισμούς αξιολόγησης, τον τύπο και άλλους οργανισμούς,
- το συντονισμό για τις διεθνείς αξιολογήσεις (π.χ. Moneyval, ΔΝΤ, ΕΕ, ΟΟΣΑ),
- της ετοιμασίας του έργου της Εθνικής Εκτίμησης Κινδύνων (National Risk Assessment) για τη χώρα,
- την ενσωμάτωση των Οδηγιών και Κανονισμών της ΕΕ στο ημεδαπό δίκαιο,
- τη συμμόρφωση όλων των τομεακών εποπτικών αρχών με τη νομοθεσία και τις ευθύνες τους ως ρυθμιστικές αρχές,
- την εφαρμογή των πιο σύγχρονων συστημάτων εκτίμησης κινδύνου, σχετικών τυπολογιών και προτύπων,
- την ενθάρρυνση των επιμέρους αρχών να εφαρμόζουν παρόμοιες διαδικασίες παρακολούθησης και πειθαρχικές διαδικασίες,
- τον συντονισμό, την καθοδήγηση και τη συνδρομή που παρέχεται στις τομεακές εποπτικές αρχές,
- την παροχή διευκρινίσεων και εξηγήσεων σχετικά με δύσκολους τομείς σε σχέση με εκείνους που αφορούν κυρώσεις και καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες,
- την παραλαβή και αξιολόγηση πιθανών καταγγελιών που υποβάλλονται κατά επιχειρήσεων χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών,
- τον έλεγχο και την επιβολή μέτρων επιβολής σε επιχειρήσεις που δεν συμμορφώνονται με τις απαιτούμενες υποχρεώσεις,
- τη διερεύνηση προβληματικών περιπτώσεων και τη δυνατότητα ανάληψης ποινικής δίωξης αυτεπάγγελτα, όπου αυτό αιτιολογείται, και
- την εμφύσηση εμπιστοσύνης και αξιοπιστίας σε ξένους επενδυτές και σε διεθνείς αρχές.
Με την εισήγηση μας αυτή, όλες οι επιμέρους εποπτικές αρχές θα συνεχίσουν να εκτελούν τις αρμοδιότητες τους όπως πράττουν σήμερα (ήτοι την αδειοδότηση και εποπτεία των υπό αυτών ελεγχόμενων οντοτήτων), θα έχουν όμως ένα κεντρικό συντονιστικό και κεντρικό φορέα στον οποίο θα απευθύνονται.
Μια τέτοια εξέλιξη θα έχει καταλυτική συμβολή στην εικόνα εμπιστοσύνης και αξιοπιστίας που θα εκπέμπει η Κύπρος, αφού θα είναι αφενός εναρμονισμένη με καλές διεθνείς πρακτικές και, αφετέρου, θα προκύψουν σημαντικές συνέργειες μεταξύ όλων των εποπτικών φορέων.
Παραμένουμε στη διάθεση της κυβέρνησης για να συζητήσουμε την πρότασή μας και να συνδράμουμε τις δικές της προσπάθειες για το όφελος της χώρας μας.
Ειδήσεις σήμερα:
Απόπειρα φόνου στην Ανθούπολη: Σύλληψη νέου υπόπτου στη Λάρνακα - Ισχυρή αστυνομική δύναμη στο σημείο - Δείτε φωτογραφία
Νέα σύλληψη σημειώθηκε σύμφωνα με πληροφορίες του ThemaOnline σήμερα το απόγευμα αναφορικά με την απόπειρα φόνου στην Ανθούπολη.
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
