Οι ψευδοεκλογές και η πολιτική μας τύφλωση - Χτυπούν πάλι οι καμπάνες της αφέλειας

Η εκλογή του Τουφάν Ερχιουρμάν στην ηγεσία των Τουρκοκυπρίων έγινε δεκτή, από μερίδα της πολιτικής και δημοσιογραφικής μας σκηνής, σχεδόν με ανακούφιση. Άλλος μίλησε για «παράθυρο ελπίδας», άλλος για «ευκαιρία επανέναρξης των συνομιλιών». Μερικοί βιάστηκαν να πανηγυρίσουν ότι «ο λαός στα κατεχόμενα γύρισε την πλάτη στη διχοτόμηση».

Όλα αυτά ακούγονται ωραία, αν ζούσαμε σε μια χώρα όπου οι δηλώσεις υποκαθιστούν την πραγματικότητα. Όμως, στην Κύπρο του 2025, το πρόβλημα δεν είναι η εκλογή ενός νέου Τουρκοκύπριου ηγέτη, αλλά η εμμονή μας, να αρνούμαστε ότι τίποτα δεν αλλάζει, όταν ο έλεγχος παραμένει στην Άγκυρα.

Ο Ερχιουρμάν είπε την αλήθεια που δεν θέλουμε να ακούσουμε. Σε μια από τις πρώτες του δηλώσεις, ήταν απόλυτα σαφής: «Η εξωτερική πολιτική στα κατεχόμενα δεν θα καθορίζεται ποτέ, χωρίς διαβούλευση με την Τουρκία».

Μια φράση, που θα έπρεπε να λειτουργήσει ως καμπανάκι ρεαλισμού, αλλά αντ’ αυτού, πολλοί την αγνόησαν ή την “ερμήνευσαν” κατά το δοκούν. Είναι όμως απλή, ξεκάθαρη και αφοπλιστική: Ο νέος ηγέτης των Τουρκοκυπρίων, δεν προτίθεται, ούτε μπορεί να ασκήσει ανεξάρτητη πολιτική στο Κυπριακό. Οι όποιες αποφάσεις, κινήσεις ή “πρωτοβουλίες”, θα περνούν μέσα από τα φίλτρα της Άγκυρας.

Η δήλωσή του, δεν είναι παρέκκλιση από τη γραμμή. Είναι η επιβεβαίωσή της. Και παρόλα αυτά, η δική μας πολιτική σκηνή συνέχισε να μιλά σαν να πρόκειται για πολιτική αλλαγή. Αυτό δεν είναι αισιοδοξία. Είναι επιλογή πολιτικής τύφλωσης.

Ο διχασμός της Λευκωσίας

Οι αντιδράσεις των κομμάτων μετά τα αποτελέσματα ανέδειξαν, για άλλη μια φορά, την εσωτερική διάσπαση και τον βολικό διπολισμό της ελληνοκυπριακής πολιτικής:

Από τη μια, εκείνοι που βλέπουν “ευκαιρίες” παντού, μιλούν για «επανέναρξη διαπραγματεύσεων» και εναποθέτουν την πίστη τους στο “διαλλακτικό προφίλ” του νέου ηγέτη.

Από την άλλη, όσοι απορρίπτουν κάθε προσδοκία, θεωρώντας ότι τίποτα δεν θα αλλάξει, διότι το ψευδοκράτος παραμένει πλήρως υποταγμένο στην Άγκυρα.

 Και οι δύο πλευρές έχουν ένα κομμάτι αλήθειας, αλλά και οι δύο παραμένουν εγκλωβισμένες σε στερεότυπα. Η πρώτη, επειδή αρνείται να δει τη δύναμη της Τουρκίας πάνω στα κατεχόμενα και η δεύτερη, επειδή βολεύεται στη μόνιμη καταγγελία χωρίς εναλλακτική στρατηγική.

Η χώρα μας, έχει ανάγκη ούτε από αφελείς “ελπιδοφόρους” ούτε από παραιτημένους “ρεαλιστές”, αλλά από πολιτική ηγεσία που να κατανοεί τη σύνθετη πραγματικότητα και να χτίζει πολιτική πάνω σε αυτή, όχι πάνω σε συναισθήματα.

Η τουρκική πολιτική δεν αλλάζει με κάλπες

Οι παράνομες «εκλογές» στα κατεχόμενα, δεν ήταν μια πράξη δημοκρατίας. Ήταν μια τελετουργική ανανέωση της τουρκικής παρουσίας. Η Τουρκία ελέγχει τα κατεχόμενα στρατιωτικά, οικονομικά, θεσμικά και πολιτισμικά. Από το νερό που πίνουν μέχρι τη νομισματική τους πολιτική, τίποτα δεν λειτουργεί χωρίς την Άγκυρα.

Η προσδοκία ότι ένας Τουρκοκύπριος ηγέτης μπορεί να αλλάξει αυτό το πλαίσιο, είναι ιστορικά και πολιτικά αβάσιμη. Το απέδειξαν ο Ταλάτ, ο Ακιντζί και τώρα ο Ερχιουρμάν. Κάθε φορά που ένας “διαλλακτικός” προσπάθησε να κινηθεί εκτός των τουρκικών γραμμών, περιορίστηκε, αποδυναμώθηκε ή αντικαταστάθηκε.

Το πρόβλημα δεν είναι οι Τουρκοκύπριοι. Είναι η δομή εξουσίας, στην οποία είναι υποχρεωμένοι να λειτουργούν. Και όσο εμείς επιμένουμε να ερμηνεύουμε το Κυπριακό σαν σύγκρουση “κοινοτήτων”, τόσο απομακρυνόμαστε από τη βάση του: Την κατοχή και τη στρατηγική επέκτασης της Τουρκίας.

Η επόμενη μέρα: η Όλγκιν στην Κύπρο και το τεστ του ρεαλισμού

Μέσα στον Νοέμβριο αναμένεται η άφιξη της Μαρίας Άνχελα Ολγκίν, της ειδικής απεσταλμένης του ΓΓ του ΟΗΕ για επαφές, με στόχο την προετοιμασία του εδάφους για μια νέα άτυπη πενταμερή.

Εκεί- και μόνο εκεί- θα διαφανεί τι πραγματικά πρεσβεύει ο Τουφάν Ερχιουρμάν. Αν προσεγγίσει τη διαδικασία με πνεύμα συνεργασίας και παραμείνει εντός του πλαισίου των ψηφισμάτων του ΟΗΕ, τότε ίσως επιβεβαιώσει την εικόνα του “μετριοπαθούς”. Αν όμως κινηθεί όπως ο προκάτοχός του, με την πλήρη καθοδήγηση της Άγκυρας, θα αποδειχθεί ότι οι ψευδοεκλογές στα κατεχόμενα ήταν απλώς μια εναλλαγή προσώπων, κάτω από την ίδια σημαία εξάρτησης.

Η επίσκεψη Όλγκιν θα αποτελέσει, λοιπόν, διπλό τεστ: Για το πόση ελευθερία κινήσεων έχει ο Ερχιουρμάν, αλλά και για το πόση ειλικρίνεια διαθέτει η δική μας πλευρά απέναντι στη διαδικασία. Διότι δεν αρκεί να διακηρύσσουμε “στήριξη στη ΔΔΟ”, την οποία κάναμε σημαία, αν δεν αναγνωρίζουμε πως απέναντί μας, δεν υπάρχει αυτόνομη τουρκοκυπριακή πολιτική βούληση, αλλά ένα παράρτημα της τουρκικής στρατηγικής.

Η ειλικρίνεια ως προϋπόθεση πολιτικής

 Αν κάτι πρέπει να αλλάξει στη δική μας στάση, είναι η νοοτροπία του εφησυχασμού. Το Κυπριακό δεν θα λυθεί με “καλύτερους” Τουρκοκύπριους ηγέτες, αλλά με πιο σοβαρούς Ελληνοκύπριους πολιτικούς. Αντί να επενδύουμε σε ψευδοπροσδοκίες, ας ενισχύσουμε τη διεθνή μας θέση, τη διπλωματία μας και το αφήγημα της νομιμότητας.