Η ντομάτα αποτελεί ένα από τα δημοφιλέστερα λαχανικά στη διατροφή των Ευρωπαίων, ιδιαίτερα στις μεσογειακές χώρες, αλλά και τη Γερμανία, όπου η μέση ετήσια κατανάλωση ανά άτομο ανέρχεται σε περίπου 27,4 κιλά.
Αν και η φυσική περίοδος συγκομιδής είναι το καλοκαίρι, η κατανάλωση παραμένει σταθερά υψηλή καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Ωστόσο, το γεγονός να τρώει ο κόσμος καθημερινά ντομάτες εγείρει ερωτήματα αναφορικά με τις επιπτώσεις στην υγεία και το περιβάλλον.
Οι ντομάτες διατίθενται σε ποικίλες μορφές: Από τις κλασικές κόκκινες Ρομά και τις στρογγυλές ντομάτες θάμνου, έως μικρότερες ποικιλίες όπως οι cherry, αλλά και πιο ασυνήθιστες σε χρώμα και σχήμα, όπως οι κίτρινες, πράσινες ή σχεδόν μαύρες ντομάτες. Η γεύση τους κυμαίνεται από γλυκιά και φρουτώδη, έως ξινή ή ελαφρώς πικρή.
Όσον αφορά τη διατροφική τους αξία, οι ντομάτες είναι εξαιρετικά ωφέλιμες. Περιέχουν περίπου 95% νερό, γεγονός που τις καθιστά ιδιαίτερα χαμηλές σε θερμίδες (μόλις 21 θερμίδες ανά 100 γραμμάρια). Ακόμη, είναι πλούσιες σε βιταμίνες C,
A, E και του συμπλέγματος B, καθώς και σε κάλιο. Περιέχουν λυκοπένιο, έναν ισχυρό αντιοξειδωτικό φυτοχημικό, που έχει συσχετιστεί με τη μείωση του κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις και ορισμένες μορφές καρκίνου.
Η τακτική κατανάλωση ντομάτας συνδέεται με πολλαπλά οφέλη για την υγεία:
– Ενίσχυση της θρεπτικής πρόσληψης, μέσω βιταμινών, μετάλλων και αντιοξειδωτικών ουσιών.
– Υψηλή περιεκτικότητα σε νερό, που συμβάλλει στην ενυδάτωση και στη ρύθμιση του σωματικού βάρους.
– Ενδείξεις για μείωση της υπέρτασης: Έρευνα του 2024 έδειξε ότι η ημερήσια πρόσληψη 110 γραμμαρίων ντομάτας μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο υπέρτασης κατά περίπου 33%.
Διατήρηση μυϊκής μάζας: Μελέτη στην Ιαπωνία υποδεικνύει ότι η κατανάλωση ντομάτας επιβραδύνει την απώλεια μυϊκής δύναμης σε ενήλικες.
Αντικαρκινική δράση: Το λυκοπένιο ενδέχεται να περιορίζει τις κυτταρικές μεταλλάξεις, συμβάλλοντας στην πρόληψη καρκινικών νοσημάτων.
Παρ’ ότι πρόκειται για ένα υγιεινό τρόφιμο, η καθημερινή κατανάλωση ντομάτας δεν είναι κατάλληλη για όλους:
– Κίνδυνος μονοτονίας στη διατροφή.
– Αντιδράσεις ευαισθησίας: Ορισμένα άτομα ενδέχεται να παρουσιάζουν δυσανεξία στο τοματίνη (αλκαλοειδές) ήστην ισταμίνη, με συμπτώματα όπως γαστρεντερικές διαταραχές, πονοκέφαλοι ή δερματικές αντιδράσεις.
Περιβαλλοντικό αποτύπωμα εκτός εποχής: Πέρα της φυσικής καλλιεργητικής περιόδου, οι ντομάτες προέρχονται κυρίως από θερμοκήπια ή εισαγωγές, γεγονός που αυξάνει το ενεργειακό και περιβαλλοντικό τους κόστος.
Η Γερμανική Εταιρεία Διατροφής συνιστά πέντε μερίδες φρούτων και λαχανικών ημερησίως. Οι ντομάτες μπορούν να αποτελέσουν μία από αυτές τις μερίδες, με την προϋπόθεση ότι εντάσσονται στο πλαίσιο μίας ισορροπημένης και ποικίλης διατροφής. Η κατανάλωση μπορεί να γίνει είτε ωμή είτε μαγειρεμένη, καθώς το λυκοπένιο απορροφάται καλύτερα έπειτα από θερμική επεξεργασία.
Για διατήρηση της γεύσης και των θρεπτικών ιδιοτήτων, οι ντομάτες δεν πρέπει να αποθηκεύονται στο ψυγείο. Ιδανικά φυλάσσονται σε σκιερό και δροσερό μέρος σε θερμοκρασία δωματίου. Κατά τους χειμερινούς μήνες, συνιστάται η χρήση βιολογικών κονσερβοποιημένων ντοματών ή η κατανάλωση εναλλακτικών εποχικών λαχανικών με μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Άτομα με ιστορικό ευαισθησίας στην ισταμίνη ή άλλες σχετικές παθήσεις (π.χ. ισταμινική δυσανεξία) θα πρέπει να καταναλώνουν ντομάτες με προσοχή ή να τις αποφεύγουν, καθώς μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα όπως κράμπες, πονοκεφάλους, ταχυκαρδία, δερματικά εξανθήματα ή ακόμη και αναπνευστικές δυσκολίες.
Συμπερασματικά, οι ντομάτες αποτελούν ένα ιδιαίτερα ωφέλιμο τρόφιμο, αλλά και πολύ νόστιμο. Κατά τους θερινούς μήνες, η καθημερινή τους κατανάλωση είναι απόλυτα ασφαλής και επωφελής. Αντιθέτως, τον χειμώνα, είναι σκόπιμο να περιορίζεται η κατανάλωση. Σε κάθε περίπτωση, το «κλειδί» παραμένει η ισορροπημένη και ποικίλη διατροφή.
Πηγή: newsbomb.gr
