Αυτός ο μύκητας «στοιχειώνει» τα νοσοκομεία – Τα μέτρα που σώζουν

To Κέντρο Κλινικής Επιδημιολογίας και Έκβασης Νοσημάτων (CLEO), οργανισμού που αποσκοπεί στην παρακολούθηση και πρόληψη των νοσοκομειακών λοιμώξεων, καθώς και στον έλεγχο της χρήσης των αντιβιοτικών, ενημερώνει για τον μύκητα, την κατάσταση που επικρατεί στα νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας αλλά και τα 5 μέτρα με τα οποία αντιμετωπίζεται το μείζον αυτό πρόβλημα δημόσιας υγείας.

Τι γνωρίζουμε για αυτήν την απειλή και πόσο σοβαρή είναι

Ο Candida Auris (γνωστός και ως Candidozyma auris) δεν είναι ένας «συνηθισμένος» μύκητας. Πρόκειται για έναν πολυανθεκτικό «υπερμύκητα», ο οποίος εξαπλώνεται ραγδαία στα νοσοκομεία παγκοσμίως — και η Ελλάδα είναι πλέον μία από τις πιο πληγείσες χώρες στην Ευρώπη.

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC), η χώρα μας είναι η δεύτερη πιο πληγείσα χώρα στην Ευρώπη, πίσω μόνο από την Ισπανία.

Σε αντίθεση με τους περισσότερους μύκητες, ο Candida αuris:

• προσκολλάται σε νοσοκομειακά κρεβάτια και ιατρικό εξοπλισμό
• μεταδίδεται αστραπιαία από ασθενή σε ασθενή
• αντιστέκεται σε πολλές αντιμυκητιασικές θεραπείες.

Για ασθενείς που νοσηλεύονται σε κάποια κλινική ΜΕΘ, αυτό σημαίνει ότι η λοίμωξη από Candida αuris μπορεί να αποδειχθεί θανατηφόρα.

Η Κατάσταση στην Ελλάδα

Το 2019 στην Ελλάδα καταγράφηκαν λίγα μεμονωμένα περιστατικά λοίμωξης Candida αuris, ωστόσο πλέον εξελίσσεται μια νέα υγειονομική κρίση:

• Μέχρι το 2023, ο Candida αuris έγινε η κύρια αιτία μυκηταιμίας σε ορισμένα ελληνικά νοσοκομεία.
• Έως το 2025, οι ειδικοί προειδοποίησαν ότι ο μύκητας έχει πλέον γίνει ενδημικός — τα κρούσματα είναι τόσο εκτεταμένα που δεν καταγράφονται πλέον μεμονωμένα. Πάνω από 850 επιβεβαιωμένα περιστατικά έχουν αναφερθεί, κάνοντας την Ελλάδα τη δεύτερη πιο πληγείσα χώρα στην Ε.Ε. μετά την Ισπανία.
• Από το 2019 μέχρι το 2021, στην Αττική καταγράφηκαν 20 λοιμώξεις έπειτα από χειρουργική επέμβαση, 25 άτομα που βρέθηκαν να φέρουν τον μύκητα χωρίς να έχουν απαραίτητα αρρωστήσει και ποσοστό θνησιμότητας 53% στις περιπτώσεις ασθενών έπειτα από επέμβαση.
• Μόνο στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο «Αττικόν», το διάστημα 2021–2023 καταγράφηκαν 89 περιστατικά μυκηταιμίας. Έως το 2023, ο Candida αuris ευθυνόταν για το 34% όλων των περιπτώσεων καντινταιμίας (candidemia).

Ο μύκητας εξαπλώνεται, σχεδόν αποκλειστικά, μέσα στα νοσοκομεία. Αυτό σημαίνει πως αν περιοριστούν οι νοσοκομειακές λοιμώξεις, περιορίζεται και η απειλή του Candida αuris.

Τα πιο ισχυρά όπλα στη μάχη αυτή είναι απλά:

• Σχολαστική υγιεινή χεριών — που, αποδεδειγμένα, αποτελεί το αποτελεσματικότερο μέτρο
• Αυστηρή απομόνωση και περιορισμός επαφών
• Καθαρισμός και απολύμανση νοσοκομείων με συνέπεια
• Έγκαιρη διάγνωση και επιτήρηση κρουσμάτων
• Πιο ορθολογική χρήση αντιβιοτικών και αντιμυκητιασικών φαρμάκων.

Προγράμματα όπως το «Πανελλήνιο Πρόγραμμα για την Πρόληψη και τον Έλεγχο των Νοσοκομειακών Λοιμώξεων και της Μικροβιακής Αντοχής GRIPP – SNF», που υλοποιείται από το Κέντρο Κλινικής Επιδημιολογίας και Έκβασης Νοσημάτων – CLEO, σε συνεργασία με τον ΕΟΔΥ και τον Ο.ΔΙ.ΠΥ, έχουν ήδη αποδείξει ότι μπορούν να περιορίσουν τις νοσοκομειακές λοιμώξεις στα ελληνικά νοσοκομεία.

Ενδεικτικά, στα 10 δημόσια νοσοκομεία όπου εφαρμόζεται, το Πρόγραμμα παρείχε κατευθυντήριες οδηγίες που οδήγησαν, μεταξύ άλλων, σε αύξηση από 20% έως και 50% των ποσοστών συμμόρφωσης με την υγιεινή των χεριών, καθώς και σε εντυπωσιακή μείωση κατά 50%-80% των μικροβιαιμιών. Όμως, αν αυτά τα μέτρα δεν επεκταθούν και δεν γίνουν καθημερινή πρακτική σε όλα τα νοσοκομεία της χώρας, η κρίση θα συνεχίσει να επιδεινώνεται. Η πρόληψη και έλεγχος των νοσοκομειακών λοιμώξεων σημαίνει καλύτερη υγεία.