Στην Κύπρο μας πιάνουν οι ευαισθησίες μας συχνότερα κι απ’ τη Γαρμπή

Τον Πάρη Ρούπο δεν τον γνωρίζω, αλλά αυτό δεν σημαίνει και κάτι, αφού οι γνώσεις μου γύρω από την ελληνική stand-up comedy σκηνή αφορούν μόνο στους βασικούς.

Το stand-up comedy είναι ένα ιδιόμορφο ζώο. Υποτίθεται ένα ασφαλές μέρος, όπου ο κωμικός και οι θεατές υπογράφουν ένα άτυπο συμφωνητικό, με τους τελευταίους να γνωρίζουν ότι για τον πρώτο όλα είναι fair game, τα πάντα μπορούν να διακωμωδηθούν και να κανιβαλιστούν ανάλογα με τη διάθεση και το ύφος του κειμενογράφου. Σαν τα αστεία της παρέας, εκεί όπου μπορείς να πεις και μια κουβέντα παραπάνω χωρίς να παρεξηγηθείς, μόνο που η συγκεκριμένη “παρέα” μπορεί να είναι ένα κατάμεστο κλαμπ ή θέατρο. Είτε με πέντε άλλα άτομα μαζί είτε με 1000, το concept δεν αλλάζει: στο stand up comedy περιμένεις να να εκπλαγείς, να εξοργιστείς, να νιώσεις αμήχανα, να ντραπείς, ακόμα και να σοκαριστείς, με ένα είδος κωμωδίας που δεν είναι διαθέσιμο πουθενά αλλού για ευνόητους λόγους. Αλλιώς δεν έχει κανένα απολύτως νόημα να πληρώσεις για να δεις αυτού του είδους την παράσταση - αν θέλεις την κωμωδία σου vanilla, πολιτικά ορθή, ευρύτερα αποδεκτή, ανώδυνη και αναπόφευκτα εγκεφαλικά νεκρή, υπάρχει πάντα η συμβατική τηλεόραση.

Πριν λίγες μέρες κυκλοφόρησε ευρέως στα σόσιαλ βίντεο με απόσπασμα από την παράσταση “Δουλίτσα Να Υπάρχει” του Ρούπου με αναφορές στην Κύπρο, την εισβολή, τα κατεχόμενα και τους αγνοούμενους. Σχεδόν αμέσως το απόσπασμα στάλθηκε στο... απόσπασμα και το κυπριακό ίντερνετ χωρίστηκε πάλι στα τρία: σ’ αυτούς που προσβλήθηκαν κι εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους, έντονα μεν, αλλά με αιτιολόγηση και σκεπτικό, στα τρολς, incels, φασιστόμουτρα και alt right καθίκια, που κλασικά μοίρασαν απλόχερα ψόφους, καρκίνους και αργούς θανάτους και σ’ εκείνους που υπερασπίστηκαν την ελευθερία έκφρασης του κωμικού (και οι τελευταίοι χωρίζονται σε δύο υποκατηγορίες: τους γνήσιους φιλελεύθερους που υπερασπίζονται την ελευθερία της έκφρασης χωρίς αστερίσκους και τους αλά καρτ που την υπερασπίζονται μεν, αλλά μέχρι να χτυπήσει τη δική τους ευαίσθητη χορδή, οπότε και γίνονται χειρότεροι). Το θέμα μυρίστηκαν και μερικές γνωστές λαϊκίστικες, εθνικιστές ιστοσελίδες-φυλλάδες, που έριξαν λάδι στη φωτιά, εμφανίζοντας τον Ρούπο -εσφαλμένα - ότι χλευάζει τους νεκρούς και αγνοούμενους της εισβολής (που ΔΕΝ το κάνει). Αυτό είχε ως συνέπεια, όπως αναφέρει ο ίδιος σε μεταγενέστερο ποστ, να δεχτεί σωρεία επιθέσεων και απειλών: “Το απόσπασμα αυτό μοιράστηκε σε σελίδες και γκρουπς μεταξύ Κυπρίων, όπου μετά από σχετική “συστράτευση” αλλά και “φυτίλιασμα” από ορισμένα τοπικά media, εδώ και δύο ημέρες δέχομαι σε όλα μου τα social media μια ανηλεή επίθεση με στοχοποίηση, ακραίες ύβρεις, ψόφους, καρκίνους, κάλεσμα σε cancel και σε αναφορές για να μου κατεβάσουν τους λογαριασμούς μου, ποστ με τίτλο WANTED, απειλές για τη ζωή μου και για τους δικούς μου, ακόμα και βιντεοκλήσεις και “ψάρεμα” για να μάθουν πού βρίσκομαι, πού συχνάζω ή πού θα εμφανιστώ σύντομα για παράσταση, με προφανή σκοπό”, έγραψε χαρακτηριστικά.

Κατ’ αρχάς ήταν λάθος το ανέβασμα ενός μεμονωμένου out-of-context αποσπάσματος, όπως παραδέχθηκε και ο ίδιος στο σχετικό ποστ. Όταν επιλέγεις κάτι πολωτικό, εμπρηστικό ή ολότελα προσβλητικό, για να διαφημίσεις μια παράσταση σε ένα μαζικό μέσο όπως η τηλεόραση ή το ίντερνετ και το ρίχνεις ξεκάρφωτο και out-of-context εκεί έξω, πρέπει να είσαι έτοιμος να δεχτείς τις συνέπειες. Γιατί η ελευθερία της έκφρασης είναι δρόμος διπλής κατεύθυνσης. Όπως εσύ είσαι ελεύθερος να διακωμωδήσεις ό,τι θέλεις, άλλο τόσο είναι και ο άλλος να εκφραστεί θετικά ή αρνητικά για αυτό που είδε/άκουσε/διάβασε. Άρα το δικαίωμα του καλλιτέχνη να εκφραστεί, όπως και του αποδέκτη να σχολιάσει, είναι αναφαίρετο και δεδομένο.

Το πρόβλημα έγκειται στο πώς εκφράζεται αυτή τη διαφωνία.

Στην Κύπρο έχουμε θέματα γενικώς. Έχουμε κόμπλεξ, ανασφάλειες, ιερές αγελάδες, ήθη, ταμπού, απαγορευμένα, ιερά και όσια, είδωλα και άβατα. Η εισβολή και κατοχή, αν και σχεδόν μισού αιώνα, παραμένει ακόμα ανοιχτή πληγή. Δεν λέω ότι μπορεί κάποιος να αστειευτεί ανοιχτά με τη Μικρασιατική Καταστροφή ή τη γενοκτονία των Ποντίων επειδή πέρασε ένας αιώνας, θα φάει μεν κανσελάρισμα, αλλά κυρίως από τους εθνικιστικούς κύκλους και όχι γενικευμένο, όπως σε περίπτωση, π.χ. που έσπαγε πλάκα με την τραγωδία στο Μάτι. Όμως η κατοχή πονάει, ειδικά όσους έχουν προσωπικά βιώματα, και είναι πολλοί που βρίσκονται ακόμα ανάμεσά μας, συνεπώς μια ευαισθησία στο θέμα δεν πρέπει να μας εκπλήσσει ή να θεωρείται παράλογη ή υπερβολική. Είναι απολύτως κατανοητή. Από το να εκφράσεις τη λύπη, τη δυσαρέσκεια ή τον προβληματισμό σου για ένα αστείο που θεώρησες προσβλητικό, μέχρι το να βρίζεις χυδαία, να απειλείς, να ασκείς λεκτική βία, να υποκινείς σε σωματική ή να κάνεις ό,τι περνάει από το χέρι σου για να καταστραφεί η ζωή και η καριέρα αυτού που το έκανε, το χάσμα είναι μεν τεράστιο αλλά, απ’ ότι φαίνεται, ξεπερνιέται με μία δρασκελιά.

Και είναι τελείως λάθος. Γιατί εκεί που με μία εκλογικευμένη και τεκμηριωμένη αντίδραση θα άνοιγες μια συζήτηση και θα προκαλούσες έναν προβληματισμό, με τους ψόφους και τις απειλές απλά μεταθέτεις την εστίαση της κουβέντας από το ήσσονος σημασίας προσβλητικό αστείο στο μείζον ζήτημα της ελευθερίας της έκφρασης.

Βέβαια παίζει ρόλο και ποιος αντιδρά. Εκτός από τους συντηρητικούς/εθνικιστικούς/ακροδεξιούς κύκλους που έχουν τον ψόφο ψωμοτύρι για οποιονδήποτε δεν μπαίνει στα ελληνοχριστιανικά κουτάκια τους -και σίγουρα όχι κάποιοι για τους οποίους αξίζει να χάσει κάποιος τον ύπνο του- υπάρχουν και εκείνοι που τους ενδιαφέρει περισσότερο να την πουν στο woke κίνημα, παρά ότι τους πείραξε όντως κάποιο αστείο για την εισβολή. Τους ενοχλεί περισσότερο το ότι έφαγε κανσελάρισμα ο Σεφερλής για το rape joke, ο Θεμιστοκλέους για τα σεξιστικά/ομοφοβικά σχόλια του ή το κάθε ιντερνετικό σκουπίδι τύπου Andrew Tate για... το ότι είναι ιντερνετικά σκουπίδια και θέλουν να πάθει το ίδιο και ο Ρούπος ή τέλος πάντων και οι αντίστοιχοι liberals. Αυτό, βασικά, τους καίει περισσότερο. Εξισώνοντας άσχετα μεταξύ τους παραδείγματα, επιδιώκουν να ξεμπροστιάσουν, δήθεν, την υποκρισία των woke με τα “δυο μέτρα δυο σταθμά”, ώστε να δείξουν πως όλοι είμαστε το ίδιο: ότι δηλαδή ένας μισογύνης, φασίστας κοινός εγκληματίας όπως ο Tate δεν διαφέρει από τον Ρούπο που αστειεύτηκε με την εισβολή. Ηλίθιος παραλληλισμός μεν, αλλά ας μην ξεχνάμε ότι δεν μιλάμε και για τα μεγαλύτερα τζιμάνια εκεί έξω.

Και μην νομίζετε πως όλοι οι υπερασπιστές του Ρούπου είναι γενικά υπέρμαχοι της ελευθερίας της έκφρασης. Είπαμε, δρόμος διπλής κατεύθυνσης, ή σπαθί διπλής κόψης, για να μιλάμε σωστά. Αν ξέρατε τι μου γράφουν κατά καιρούς διάφοροι “προοδευτικοί” επειδή έθιξα το κόμμα ή τον υποψήφιό τους (και μιλάμε για καθαρά χιουμοριστικά ποστ), η μόνη διαφορά με τους ΕΛΑΜίτες είναι το καλύτερο συντακτικό. Τα κολλήματα, η έλλειψη χιούμορ, η μιζέρια και η κομματοσκυλίαση δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο των συντηρητικών, αλλά και των αρτηριοσκληρωμένων μυαλών κάθε ιδεολογικού χώρου.

Από την άλλη όμως το γεγονός ότι εδραιώνεται η κατοχή, τσιμεντώνεται η διχοτόμηση και φτάσαμε σ’ αυτό το χάλι (και) με δικά μας τραγικά λάθη δεν αποτελεί σε καμιά περίπτωση άλλοθι για διακωμώδηση της εισβολής ή επιχείρημα γιατί κάποιος δεν πρέπει να προσβληθεί με κάτι τέτοιο. Πρόκειται για δύο τελείως διαφορετικά πράγματα που πρέπει να σχολιάζονται ανάλογα και στον χρόνο τους.

Για να φτάσουμε στο δια ταύτα: στη σάτιρα δεν επιβάλλονται όρια από τίποτα κι από κανέναν. Ο καθένας μας βάζει τα δικά του όρια ανάλογα με τα διαθέσιμα αποθέματα ανοχής, υπομονής και κόπωσης. Η αυτολογοκρισία είναι ο μόνος τρόπος ρύθμισης της σάτιρας και όλα τα υπόλοιπα επαφίενται στους αποδέκτες, που θέτουν τα στάνταρ τους με την επιδοκιμασία ή αποδοκιμασία του προϊόντος.

Αλίμονο αν θα αφήσουμε κάποιον νομοθέτη, παπά ή ιντερνετικό τρολ να μας πει τι θα βλέπουμε, τι μας αρέσει ή τι μας προσβάλλει...

 

 

 

 

Ειδήσεις σήμερα:

Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις