Ο ρόλος των γονέων στην αθλητική πορεία των παιδιών

«Μπαίνοντας στο γήπεδο για να ξεκινήσω τον αγώνα έριξα μια ανήσυχη ματιά στις κερκίδες, ψάχνοντάς τους.

Στην ιδέα ότι με παρακολουθούσαν και πάλι πίσω από τη κάμερα, το στομάχι μου σφίχτηκε. Το απόγευμα θα παρακολουθούσαμε, όπως συνηθίζαμε μετά από κάθε αγώνα, βιντεοσκοπημένη την κούρσα μου και θα επισημαίναμε τα λάθη μου… κυρίως αυτά. Δυστυχώς για εμένα είχα κερδίσει πολλές φορές στο παρελθόν, οπότε περίμεναν πάλι το ίδιο. Έπρεπε πάλι να κερδίσω… για αυτούς. Αυτό θα τους έκανε σίγουρα πολύ χαρούμενους και εμένα πιο αγαπητό σε αυτούς. Θα ένιωθαν περήφανοι και δικαιωμένοι που παρότι δούλευαν πολύ, έβρισκαν χρόνο για τις μετακινήσεις μου από και προς την προπόνηση. Οι σκέψεις μου αυτές συνοδεύτηκαν από αρνητικά σενάρια πιθανής αποτυχίας και το στομάχι μου ξεκίνησε να παραπονιέται. Τα πόδια μου βάρυναν και εγώ ξεκινούσα την κούρσα μου νιώθοντας ήδη ηττημένος». Μ.Π. {Απόσπασμα συνεδρίας μου με 14χρονο αθλητή στίβου, δρομέα μεσαίων αποστάσεων}. Είναι δυστυχώς πολύ συχνό φαινόμενο αθλητές κάθε ηλικίας, αλλά κυρίως κατά τα προεφηβικά και εφηβικά χρόνια, να έχουν εντελώς διαφορετική εμφάνιση σε αγώνες από αυτή που συνήθως έχουν στις προπονήσεις.

Ανεξαρτήτως του εάν πρόκειται για ατομικά ή ομαδικά αθλήματα η πτωτική επίδοση την ημέρα του αγώνα είναι απόρροια πληθώρας παραγόντων που έχουν μετατραπεί σε καθ’εξιν σκέψεις από τις οποίες ο αθλούμενος δεν μπορεί να απεμπλακεί. Πρόσφατη έρευνα ήρθε για να ποινικοποιήσει το άγχος και να αποκαλύψει το τρομαχτικό ποσοστό του 13% πιθανής μείωσης της επίδοσης του αθλητή εξαιτίας αυτού. Και μπορεί το 13% να φαντάζει μικρό ποσοστό , αλλά μόνο ένας αθλητής μπορεί να αποτυπώσει πόσο δύσκολα το είχε δομήσει, για να το στερηθεί την ημέρα του αγώνα από τις ίδιες του τις σκέψεις. Πώς οδηγείται όμως ένας αθλητής σε αυτές τις σκέψεις και ιδιαίτερα όταν πρόκειται για ένα ανέμελο, ενθουσιώδες παιδί που δεν έχει διαμορφώσει ακόμη εγωιστικά αισθήματα ενηλίκων; Πότε σταματάει ο αθλητισμός να αποτελεί χώρο χαράς και εκτόνωσης και μετατρέπεται σε αρένα αξιολόγησης και μέτρησης αυτοεκτίμησης του αθλούμενου; Η ήττα επηρεάζει άμεσα τον αθλητή ή αποτελεί αντανακλαστικό ερέθισμα για τον ίδιο μέσα από τον αντίκτυπο που έχει στον αξιακό χάρτη του περιβάλλοντός του; Υπάρχει μια γραφικότητα πίσω από αυτή τη διαπίστωση αλλά οι γονείς αποτελούν τους πομπούς των συναισθημάτων που βιώνουν τα παιδιά στον αθλητισμό. Από τη μία είναι απολύτως φυσιολογικό να ενθουσιάζονται με τις καινούριες δραστηριότητες των παιδιών τους και πόσο μάλλον με τον αθλητισμό που από μόνος του εκπέμπει πρόσφορο έδαφος για πάθος. Πολύ γρήγορα όμως βλέπουμε φανατισμένους ενηλίκους, με σύγχυση ρόλων κατά τη διάρκεια αγώνων όπου δύσκολα γίνεται ευκόλως διακριτό αν οι ίδιοι εκείνη τη στιγμή είναι γονείς, προπονητές ή οι ίδιοι αθλητές. Σε περίπτωση δε που έχουν υπάρξει και οι ίδιοι αθλητές στο παρελθόν, η αναβίωση της εμπειρίας τους μέσα από τα παιδιά τους προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη δυσκολία στους ίδιους να ελέγξουν το θυμικό τους και στα παιδιά να αγωνιστούν με αυτό το συναισθηματικό φορτίο. Το αποτέλεσμα είναι τα παιδιά να μην έχουν ελευθερία επιλογών, σε περίπτωση που επιθυμούν να διακόψουν τον αθλητισμό ή να μεταβάλλουν την επιλογή του αθλήματος τους, από φόβο μήπως απογοητεύσουν ή στεναχωρήσουν τους γονείς τους. Επίσης η επιθυμία τους να κερδίζουν συντηρείται συχνά από λανθασμένα αίτια, όπως από το βάρος που έχουν προσδώσει οι γονείς τους στη νίκη. Το ίδιο όμως κάνει ταυτόχρονα την ήττα να φαντάζει πολύ τρομακτική και τελεσίδικη, ενώ είναι αναπόφευκτη να έρθει κάποια στιγμή ανεξαρτήτως δυνατοτήτων και συνθηκών.

Συχνή λανθασμένη προσέγγιση των γονέων που δημιουργεί συναισθήματα πανικού στον αθλητή στους αγώνες:

• Σύγκριση του παιδιού με άλλους αθλητές. • Υπερθεματισμός κάποιας ήττας του αθλητή.

• Αρνητικά σχόλια για αποτυχίες άλλων αθλητών μπροστά στο παιδί.

• Παρουσία γονέων παρά την θέληση του αθλητή σε αγώνα ή προπονήσεις.

• Ασταμάτητες συζητήσεις στο σπίτι για το συγκεκριμένο άθλημα.

• Υπέρμετρος έπαινος κάποιας νίκης του παιδιού είτε στο ίδιο είτε σε άλλα άτομα.

• Η ένταση της επιβράβευσης του παιδιού για τον αγώνα να είναι συνυφασμένη με το αποτέλεσμα αυτού.

Οι γονείς αποτελούν τους άμεσους προστάτες των παιδιών και ο ρόλος τους στον αθλητισμό πρέπει να είναι αντίστοιχος με αυτόν που έχουν στην υπόλοιπη ζωή των παιδιών τους. Οφείλουν να μην παίρνουν τον ρόλο του προπονητή, του φιλάθλου ή να επιτρέπουν στις δικές τους επιθυμίες να βρίσκουν έδαφος για προβολή μέσα από τη δραστηριότητα των παιδιών τους. Οι ήττες επίσης των παιδιών δεν πρέπει να μετατρέπονται σε οικογενειακή τραγωδία αλλά πρέπει να έχουν διδακτικό χαρακτήρα. «Κάνεις αυτό το άθλημα για να διατηρείσαι υγιής, να εκτονώνεσαι, να περνάς όμορφα, να κάνεις να καινούριους φίλους και να διαμορφώσεις έναν ακέραιο χαρακτήρα» είναι ενδεικτικές συμβουλές που θα μπορούσαν να δοθούν σε έναν αγχωμένο έφηβο αθλητή.

Τα παιδιά στον αθλητισμό δεν αποτελούν μέσο υλοποίησης των ονείρων και των φιλοδοξιών που είχαν κάποτε οι γονείς για τους ίδιους αλλά είναι ξεχωριστές προσωπικότητες με δικά τους «θέλω» για να σηκώνουν και ξένο βάρος στον αθλητισμό. Ο υπερθεματισμός επίσης των θυσιών, οικονομικών ή επαγγελματικών, που τυχόν κάνουν οι γονείς για να μπορέσουν να στηρίξουν το άθλημα του παιδιού τους είναι περιττός. Τα παιδιά ήδη ξέρουν… μόνο επιπλέον άγχος τους προσδίδεται όταν αναφέρεται συνεχώς η συνεισφορά των γονιών τους. Ο αθλητισμός είναι ένα όμορφο ατελείωτο πάρτι. Είναι η ευκαιρία να γιορτάσουμε για αυτά που μπορεί να κάνει το σώμα μας. Οποιαδήποτε άλλη προσέγγιση εμπερικλείει φανατισμό και παραλογισμό. Τα παιδιά δεν είναι μέσο επίδειξης και οι επιδόσεις τους δεν είναι η απτή απόδειξη ότι κάνουμε κάτι σωστά σαν γονείς. Και ας μην ξεχνάμε ποτέ ότι ένα αγχωμένο παιδί, γίνεται ένας αγχωμένος ενήλικας που έχει οικειοποιηθεί όλη την ανάγκη των γονιών του για διάκριση και δεν έχει διδαχτεί ότι η νίκη δεν αποτελούσε ποτέ τεκμήριο ευτυχίας. Παρα μόνο οι σκέψεις μας….

Κλινικός Αθλητικός Ψυχολόγος Ιωάννου Γιώργος

 

 

Ειδήσεις σήμερα:

Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις