Μετά τη συνάντηση που είχαν το απόγευμα, στο Προεδρικό Μέγαρο, στο πλαίσιο της επίσκεψης εργασίας του κ. Κόστα στην Κύπρο, και το γεύμα εργασίας που παρέθεσε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, οι δύο Πρόεδροι προέβησαν σε δηλώσεις στα ΜΜΕ.
Στις δηλώσεις του, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε: «με μεγάλη μου χαρά καλωσορίζω στην Κύπρο τον φίλο Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, στο πλαίσιο της περιοδείας του σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και θα ήθελα δημόσια, πριν όποιας άλλης αναφοράς, να χαιρετίσω ιδιαίτερα την πρωτοβουλία του φίλου Προέδρου, καθώς, ανάμεσα σε πολλά άλλα, μάς δίνει την ευκαιρία και στα μεγάλα και στα μικρά κράτη μέλη, να ανταλλάσσουμε απόψεις με αμεσότητα, με όλα τα θετικά επακόλουθα μιας τέτοιας εξέλιξης.
Και είχαμε λοιπόν σήμερα, μέσα σ αυτό το πλαίσιο, μια πολύ καλή συζήτηση για σειρά θεμάτων που άπτονται της ευρωπαϊκής ατζέντας, του μέλλοντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Πιο συγκεκριμένα, να ξεκινήσω με την Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως γνωρίζετε, η Κύπρος θα αναλάβει την Προεδρία σε 107 μέρες από σήμερα και στόχος μας είναι να συνεργαστούμε στενά με εσάς, με την ομάδα σας, με την Επιτροπή, με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και όλα τα κράτη μέλη, να λειτουργήσουμε και αυτό θα πράξουμε ως έντιμος διαμεσολαβητής, ώστε να προωθήσουμε περαιτέρω την ευρωπαϊκή ενοποίηση, την ευρωπαϊκή αυτονομία, καθιστώντας την Ένωση μας ακόμα πιο ισχυρή σε ένα κόσμο γεμάτο προκλήσεις, τις οποίες φιλοδοξούμε και να αντιμετωπίσουμε, όχι μόνο να αντιμετωπίσουμε, αλλά να μετατρέψουμε και σε ευκαιρίες.
Στο πλαίσιο αυτό, συζητήσαμε ορισμένους από τους βασικούς φακέλους, τους οποίους θα διαχειριστούμε ως Κυπριακή Προεδρία, όπως το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό πλαίσιο. Αναμένονται δύσκολες και μακρές συζητήσεις κατά τη διάρκεια της Προεδρίας μας, συζητήσεις, οι οποίες είναι καθοριστικές για τη χρηματοδότηση των συλλογικών μας προτεραιοτήτων τα επόμενα χρόνια.
Η Κύπρος θα συνεργαστεί στενά με τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα κράτη μέλη για να έχουμε ουσιαστική πρόοδο σε αυτό το σημαντικό θέμα, έγκαιρα χρονικά, είναι πολύ σημαντικό να έχουμε έγκαιρα συμφωνία σε αυτό το πολύ σημαντικό θέμα και την ίδια στιγμή ο προϋπολογισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αντικατοπτρίζει από τη μια τις προτεραιότητες, τις σημερινές προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και να διασφαλίζει κάποιες παραδοσιακές σημαντικές πολιτικές, όπως για παράδειγμα η πολιτική συνοχής.
Αναφερόμενος στις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μία από αυτές είναι βεβαίως η άμυνα και η ασφάλεια.
Είμαι ιδιαίτερα ικανοποιημένος, θέλω δημόσια να χαιρετίσω το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, για πρώτη φορά, υπό την ηγεσία του Αντόνιο και της Ούρσουλα, προχωρήσαμε με συγκεκριμένες πρωτοβουλίες. Ξεφύγαμε από τις συζητήσεις, πήγαμε ένα βήμα περαιτέρω για ενίσχυση των αμυντικών μας δυνατοτήτων και η Κύπρος θα αξιοποιήσει αυτές τις νέες ευκαιρίες, όπως το εργαλείο SAFE με σκοπό την ενίσχυση των δικών μας αμυντικό δυνατοτήτων, την ενίσχυση της αποτρεπτικής ισχύος της χώρας μας, αλλά την ίδια στιγμή και την ενίσχυση της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μια ακόμα σημαντική προτεραιότητα, η οποία τίθεται συχνά πολύ εύστοχα από τον Πρόεδρο του Συμβουλίου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, είναι το θέμα της ανταγωνιστικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών. Και κατά τη διάρκεια της Προεδρίας μας θα εργαστούμε, μεταξύ άλλων, για μείωση της γραφειοκρατίας και του διοικητικού φόρτου, προς όφελος ασφαλώς των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και ιδιαίτερα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που αποτελούν και τη ραχοκοκαλιά των οικονομιών μας και θα πρέπει να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα τους.
Στον τομέα αυτό θα εργαστούμε επίσης σε θέματα, όπως η άρση των εμποδίων για την ενιαία αγορά, όπως επίσης και η εμβάθυνση των κεφαλαιαγορών.
Σήμερα, όπως ήταν αναμενόμενο, συζητήσαμε επίσης περιφερειακά ζητήματα, όπως η συνεχιζόμενη παράνομη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Επανέλαβα την ξεκάθαρη θέση της Κύπρου να σταθούμε στο πλευρό της Ουκρανίας. Η θέση μας παραμένει σταθερή ότι δεν μπορεί να υπάρξει βιώσιμη ειρήνη στην Ουκρανία χωρίς σεβασμό στην κυριαρχία, στην ανεξαρτησία και στην εδαφική ακεραιότητα της χώρας.
Συζητήσαμε, επίσης, την τεταμένη κατάσταση στη Μέση Ανατολή. Η χώρα μας, η Κύπρος, λόγω της μοναδικής της θέσης ως το κράτος μέλος, ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην περιοχή, με γεωγραφική γειτνίαση με τη Μέση Ανατολή, με εξαιρετικές σχέσεις με όλα τα κράτη της περιοχής, θα αξιοποιήσουμε την Προεδρία μας με μοναδικό στόχο να φέρουμε την Ευρώπη και κοντά με τη γειτονιά μας.
Και σε αυτό το πλαίσιο ανταλλάξαμε απόψεις για τις προετοιμασίες του άτυπου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αλλά και τον σχεδιασμό μας για μια συνάντηση με ηγέτες της περιοχής, και τα δύο προγραμματισμένα εδώ στην Κύπρο, για τα οποία θα συνεργαστούμε στενά με τον Πρόεδρο του Συμβουλίου και την ομάδα του.
Τέλος, ενημέρωσα τον Πρόεδρο για τις τελευταίες εξελίξεις στο Κυπριακό, την προσπάθεια μας για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, πάντα στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου. Τον ενημέρωσα για την εδώ παρουσία της κας Ολγκίν, καθώς επίσης και για την επικείμενη συνάντηση στη Νέα Υόρκη, μετά το πέρας της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών.
Θέλω δημόσια να ευχαριστήσω τον Πρόεδρο για την ξεκάθαρη θέση τόσο του ίδιου όσο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως επίσης και για την ετοιμότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για έμπρακτη και ουσιαστική εμπλοκή σε όλα τα στάδια της διαδικασίας, όπως εξάλλου αποδεικνύεται και από τον διορισμό από πλευράς Επιτροπής του κ. Γιοχάνες Χαν, αλλά και για την κοινή επιστολή του Αντόνιο με την Ούρσουλα στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών πριν τη διευρυμένη διάσκεψη στην στη Γενεύη. Φίλε Αντόνιο ευχαριστώ για την επίσκεψη και την ουσιαστική για την εποικοδομητική συζήτηση που είχαμε και ανυπομονώ να σε καλωσορίσω πολλές άλλες φορές μέσα στο πλαίσιο και της Προεδρίας μας».
Από την πλευρά του ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είπε, μεταξύ άλλων, ότι οι επισκέψεις του στα κράτη μέλη της ΕΕ είναι πολύ σημαντικά, διότι είναι σημαντικό να έρθουν τα θεσμικά όργανα της ΕΕ πιο κοντά στους πολίτες, αλλά και για να συναντηθεί με τους ηγέτες.
Πρόσθεσε ότι η επικείμενη Προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι «πάρα πολύ σημαντική και έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή για την ειρήνη στην Ευρώπη, όπου καλούμαστε να διαχειριστούμε τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, όπου χρειάζεται να αυξήσουμε την επένδυση μας στη δική μας ασφάλεια – και ασφάλεια σημαίνει (αύξηση) στην αμυντική δυνατότητα και προστασία των πολιτών και κοινωνιών μας». Πρόσθεσε ότι σε αυτό το πλαίσιο χαιρετίζει την ανακοίνωση της Προέδρου της Κομισιόν για εγκαθίδρυση στην Κύπρο ενός Κέντρου Καταπολέμησης Πυρκαγιών.
Ανέφερε, επίσης, ότι ένα πολύ σημαντικό θέμα είναι η αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής αλλά και η Ανταγωνιστικότητα της ΕΕ.
Ο Πρόεδρος Κόστα ανέφερε ακόμη ότι η ΕΕ βασίζεται στην Προεδρία της Κύπρου, ανάμεσα σε άλλα, για τη μείωση της γραφειοκρατίας, για την επένδυση στην καινοτομία και στην ανάπτυξη της ενιαίας αγοράς.
Επεσήμανε εξάλλου ότι «βασιζόμαστε στην Κύπρο για να διασφαλίσουμε ότι ερχόμαστε πιο κοντά στη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Είστε σε μια γεωστρατηγική θέση, πολύ σημαντική για την ΕΕ στο σύνολο της και βασιζόμαστε σε εσάς για να ενισχύσουμε τη σχέση μας με τους γείτονες μας», επαινώντας τη θέση της Κύπρου σε ό,τι αφορά τη Γάζα και για τον θαλάσσιο διάδρομο για παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας προς τον άμαχο πληθυσμό της Γάζας.
Σε παρατήρηση δημοσιογράφου ότι οι εξελίξεις επιβάλλουν την ενίσχυση της άμυνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφού και πρόσφατα απειλήθηκε η Πολωνία, με αποτέλεσμα το ΝΑΤΟ να αποφασίζει την ενίσχυση των ανατολικών του συνόρων, και ερωτηθείς πώς σκοπεύει η ΕΕ να ενισχύσει τα ανατολικά και τα νοτιοανατολικά της σύνορα, και πώς διασφαλίζεται ότι τρίτα κράτη, όπως η Τουρκία που κατέχει παράνομα μέρος της Κύπρου, που δεν σέβονται τις ευρωπαϊκές αξίες δεν θα συμμετέχουν στο SAFE, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι «η ενίσχυση της αποτρεπτικής ισχύος της Κυπριακής Δημοκρατίας αποτελεί μια από τις βασικές προτεραιότητες της διακυβέρνησής μας.
Και χαίρομαι ιδιαίτερα γιατί η Ευρωπαϊκή Ένωση, υπό την ηγεσία του Αντόνιο και της Ούρσουλα, ξέφυγαν από αυτές τις πολύωρες συζητήσεις που είχαμε για την ανάγκη ενίσχυσης της άμυνας και της ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών και έχουμε πλέον, μέσα από αποφάσεις, μέσα από προγράμματα όπως το SAFE, προχωρήσει σε συγκεκριμένες ενέργειες που αντανακλούν και το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζει την ανάγκη να ενισχυθούν τα κράτη μέλη, να ενισχυθεί η αυτονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Χαίρομαι ιδιαίτερα γιατί έχει αποφασιστεί ένα ποσό που ξεπερνά το ένα δισεκατομμύριο ευρώ για την Κυπριακή Δημοκρατία. Ένα ποσό, ένα εργαλείο το οποίο θα αξιοποιήσουμε. Ήδη, έχει ξεκινήσει εσωτερικά η προεργασία, έτσι ώστε εντός Νοεμβρίου να υποβάλουμε τις εισηγήσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας και να αξιοποιήσουμε αυτό το πολύ ισχυρό εργαλείο, επαναλαμβάνω, που μας προσφέρει η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Και να θυμίσω, ότι αξιοποιούμε και άλλες ευκαιρίες που μας δίνονται, είτε μέσα από τη συνεργασία που έχουμε με τις Ηνωμένες Πολιτείες είτε με άλλα κράτη της περιοχής. Επίσης -και εδώ υπάρχει μια ευρωπαϊκή διάσταση - η κυπριακή αμυντική βιομηχανία, που είναι πολλά υποσχόμενη, αντλεί σημαντική χρηματοδότηση από προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Όσον αφορά το ερώτημά σας για την Τουρκία, αντιλαμβάνεστε ότι η συμμετοχή της οποιασδήποτε τρίτης χώρας προϋποθέτει συμφωνία άμυνας με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μια συμφωνία που προϋποθέτει τη σύμφωνη γνώμη και των 27 κρατών μελών, αλλά πολύ περισσότερο, δεν μπορούμε να χρηματοδοτούμε, να δίνουμε πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε τρίτα κράτη, τα οποία απειλούν κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι λες και - γιατί δεν υπάρχει καμία απολύτως διαφορά- η Ευρωπαϊκή Ένωση να χρηματοδοτήσει την αμυντική βιομηχανία της Ρωσίας, η οποία έχει εισβάλει παράνομα σε έδαφος χώρας της περιοχής. Άρα, αντιλαμβάνεστε, υπό αυτά τα δεδομένα δεν μπορεί να υπάρξει μια τέτοια χρηματοδότηση».
Από την πλευρά του ο κ. Κόστα είπε, μεταξύ άλλων, ότι «οι κανόνες του προγράμματος SAFE είναι πολύ σαφείς. Είναι ανοικτό για τρίτες χώρες, αλλά για τρίτες χώρες που δεν αποτελούν απειλή για την ασφάλεια κάθε κράτους μέλους. Σε κράτη που επιτίθενται ή απειλούν την ασφάλεια κράτους μέλους δεν μπορεί να τους επιτραπεί να χρησιμοποιήσει το SAFE. Και για να χρησιμοποιηθεί το SAFE από μια τρίτη χώρα αυτή θα πρέπει να υπογράψει αμυντική συμφωνία που πρέπει να τύχει έγκρισης από όλα τα κράτη μέλη».
Πρόσθεσε ότι το ΝΑΤΟ αποτελεί αμυντικό στρατιωτικό οργανισμό, ενώ η ΕΕ όχι, προσθέτοντας ότι μέχρι πριν από λίγα χρόνια κανείς δεν μιλούσε στην ΕΕ για θέματα άμυνας, όμως αυτό έχει αλλάξει μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. «Τώρα οικοδομούμε πάλι μια Ευρώπη άμυνας», είπε, με το πρόγραμμα SAFE και άλλα προγράμματα. Είπε ακόμη ότι στο επόμενο ΠΔΠ θα δοθούν σημαντικά κονδύλια για την άμυνα των κρατών μελών.
Τέλος, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε από πλευράς του ότι μέσα από αυτά τα προγράμματα της ΕΕ, όπως το SAFE και άλλα, προωθείται και η συνεργασία των κρατών μελών, αλλά και των αμυντικών βιομηχανιών στα κράτη μέλη της ΕΕ, και ο στόχος είναι να χτίσουμε στο πλαίσιο και της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ, την ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας που περιλαμβάνει την ασφάλεια όλων των κρατών μελών.
