Η Κύπρος απέκτησε την εφαρμογή SafeCy, ένα φιλόδοξο εργαλείο που στόχο έχει να προσφέρει άμεση πληροφόρηση στον πολίτη για το πλησιέστερο καταφύγιο σε περίπτωση κρίσης. Μια ψηφιακή καινοτομία που, στα χαρτιά, ενισχύει την αίσθηση ετοιμότητας. Στην πράξη όμως, έπειτα από ρεπορτάζ συναδέλφων στα τηλεοπτικά μέσα, αποδείχθηκε πως αρκετοί από αυτούς τους «καταγεγραμμένους» χώρους δεν πληρούν ούτε τα βασικά κριτήρια ασφάλειας.
Καταφύγια χωρίς μεταλλικές πόρτες και παράθυρα, υπόγεια χωρίς ενισχύσεις, χώροι εκτεθειμένοι χωρίς τοιχώματα, ακατάλληλοι ακόμα και για σύντομη παραμονή, φιγουράρουν σε μια λίστα που υποτίθεται ότι θα προστάτευε ανθρώπινες ζωές σε μια ενδεχόμενη κρίση. Το αυτονόητο ερώτημα που προκύπτει είναι το εξής:
Πότε ήταν η τελευταία φορά που έγινε επιτόπια επαναξιολόγηση των καταφυγίων αυτών; Και αν έγινε, με ποια κριτήρια;
Η αλήθεια είναι ενοχλητική. Στην Κύπρο, δεν διαθέτουμε καταφύγια βάσει διεθνών προτύπων, όπως αυτά που υπάρχουν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, με προδιαγραφές αντοχής, συστήματα εξαερισμού, προστατευτικές θωρακίσεις και εσωτερική αυτονομία, τεχνολογία ειδοποίησης λήξης συναγερμού, εξοπλισμό επιβίωσης (τρόφιμα,νερά, φάρμακα κτλ). Εδώ, οι λίστες βασίζονται σε εθελοντική παραχώρηση ιδιωτών, πολλές φορές χωρίς επαρκή έλεγχο καταλληλότητας.
Και το πιο ανησυχητικό; Πολλοί από αυτούς τους χώρους χρησιμοποιούνται στην καθημερινότητα ως αποθήκες ή χώροι εργασίας, και σε περίπτωση κρίσης, οι ιδιοκτήτες ειδοποιούνται να τους αδειάσουν μέσα σε 24 ώρες. Δηλαδή, αν καθαριστούν εγκαίρως, θα είναι καθαρά από τύχη – όχι από σχεδιασμό.
Και σαν να μην έφτανε αυτό, ακόμα και τα πιο βασικά μέσα επιβίωσης όπως τρόφιμα, νερό, φάρμακα, καλείται να τα φέρει μαζί του ο κάθε πολίτης, την ώρα της κρίσης, μέσα σε πανικό και σύγχυση. Δεν παρέχονται από την Πολιτεία στα καταφύγια, ούτε εξασφαλίζονται σε κάποιο σταθερό σημείο. Επιπλέον, δεν υπάρχει κανένα τεχνολογικό σύστημα ή εφαρμογή που να ενημερώνει τον πολίτη σε πραγματικό χρόνο αν το καταφύγιο στο οποίο κατευθύνεται έχει ήδη γεμίσει, ώστε να κατευθυνθεί έγκαιρα σε άλλο. Αντιθέτως, ο καθένας θα φτάσει στα «τυφλά» με την ελπίδα ότι θα βρει χώρο, κάτι που σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης μπορεί να αποδειχθεί μοιραίο.
Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός πως μέχρι σήμερα, τα καταφύγια καλύπτουν μόλις το 30% του πληθυσμού και αυτό με αρκετούς από αυτούς τους χώρους να κρίνονται ήδη ακατάλληλοι. Ο στόχος που τίθεται, να φτάσουμε στο 70% κάλυψης με επαρκώς εξοπλισμένα, ελεγμένα και ασφαλή καταφύγια, μοιάζει μακρινός έως ουτοπικός αν συνεχίσουμε να βαφτίζουμε «καταφύγια» οτιδήποτε απλώς είναι υπόγειο ή διαθέσιμο.
Η αγανάκτηση κορυφώθηκε δημόσια μέσα από την εκπομπή της Κατερίνας Αγαπητού, όταν ο Εκπρόσωπος της Πολιτικής Άμυνας απέφυγε συστηματικά να απαντήσει με σαφήνεια:
Πότε έγινε η τελευταία αξιολόγηση;
Ποιοι χώροι επανελέγχθηκαν;
Πώς εξηγείται η ύπαρξη μη κατάλληλων καταφυγίων στη λίστα;
Αντί για σαφείς ημερομηνίες ή τεχνικά δεδομένα, ακούσαμε γενικόλογες απαντήσεις. Το κοινό αισθάνθηκε δικαίως εκτεθειμένο, όχι μόνο λόγω έλλειψης υποδομών, αλλά και λόγω έλλειψης διαφάνειας και υπευθυνότητας.
Σε μια εποχή αυξημένων γεωπολιτικών εντάσεων, δεν αρκούν πια τα λόγια και οι εφαρμογές. Η πραγματική ασφάλεια δεν χτίζεται με excel sheets και δημοσιεύσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Χτίζεται με σχέδιο, έλεγχο, επιτόπια επιβεβαίωση και, κυρίως, με πολιτική βούληση να προστατεύσεις τον πολίτη.
Γιατί αν ποτέ χρειαστούμε αυτά τα «καταφύγια», δεν θα έχουμε δεύτερη ευκαιρία. Δεν θα υπάρχει χρόνος για διορθώσεις ή δεύτερες σκέψεις. Τα καταφύγια είτε θα σώσουν ζωές είτε θα αποδείξουν την πλήρη αποτυχία των αρμόδιων φορέων και του κράτους να προστατεύσουν τους πολίτες του. Και τότε, η αμέλεια θα έχει κόστος, ανθρώπινες ζωές. Γιατί τότε δεν θα είναι απλώς αμέλεια. Θα είναι εγκατάλειψη. Και δεν θα φταίει η τύχη. Θα φταίνε όσοι έπαιξαν με την ευθύνη.
Mια γεύση από όσα ακούστηκαν στην εκπομπή είναι αρκετή:
Εκρήξεις σημειώνονται στην Τεχεράνη τις πρωινές ώρες της Τρίτης μετά από εκατέρωθεν πλήγματα με το Ισραήλ το βράδυ της Δευτέρας. Σε κοινή δήλωση των G7 αναφέρεται ότι το Ιράν δεν πρέπει να αποκτήσει πυρηνικό όπλο και γίνεται λόγος για «ανάγκη αποκλιμάκωσης». Την ίδια στιγμή όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στις ΗΠΑ καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ αναχώρησε εσπευσμένα από τον Καναδά που γινόταν η Σύνοδος των G7 για να επιστρέψει στην Ουάσιγκτον εξαιτίας των «εξελίξεων στη Μέση Ανατολή», ενώ αυξάνονται οι φόβοι από τις δηλώσεις του για εκκένωση της Τεχεράνης. Το ThemaOnline σας μεταφέρει ζωντανά όλες τις εξελίξεις.
