Κάθε λεπτομέρεια στο φάσμα τους αποκαλύπτει πολύτιμες πληροφορίες για τη θερμοκρασία, τη χημική τους σύσταση, την περιστροφή, την ηλικία, ακόμη και για το πώς θα εξελιχθούν στα επόμενα εκατομμύρια χρόνια. Πρόκειται για μια επιστήμη ακριβή και αξιόπιστη, χτισμένη πάνω σε αιώνες παρατηρήσεων και θεωρητικών μοντέλων.
Γι’ αυτό και όταν ένα άστρο μοιάζει να αψηφά κατάφωρα όλους τους γνωστούς κανόνες, η κοινότητα της αστροφυσικής παγώνει, γεμάτη απορία και ανησυχία.
Αυτό ακριβώς συμβαίνει με το σύστημα Gaia BH2, έναν «σιωπηλό» μαύρο τρύπα που ανακαλύφθηκε το 2023 και το συνοδευτικό του άστρο, το οποίο όχι μόνο προκαλεί σύγχυση, αλλά θέτει υπό αμφισβήτηση τον ίδιο τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την αστρική εξέλιξη.
Ένα άστρο που, πολύ απλά, δεν θα έπρεπε να υπάρχει.
Αρχαίο και ταυτόχρονα νέο
Αναλύοντας την ατμόσφαιρά του, οι ερευνητές εντόπισαν έντονη παρουσία στοιχείων άλφα, βαρέων ατομικών πυρήνων που σχηματίστηκαν στις πρώτες γενιές άστρων του Σύμπαντος. Αυτή η χημική υπογραφή είναι χαρακτηριστική άστρων ηλικίας τουλάχιστον 10 δισεκατομμυρίων ετών.
Ωστόσο, όταν ομάδα του Πανεπιστημίου της Χαβάης μελέτησε τις εσωτερικές του ταλαντώσεις με τη βοήθεια του δορυφόρου TESS της NASA, ήρθε αντιμέτωπη με μια εντυπωσιακή ανατροπή: οι λεγόμενοι «αστρικοί σεισμοί» αποκάλυψαν ότι η πραγματική του ηλικία είναι μόλις 5 δισεκατομμύρια χρόνια, περίπου όση και του Ήλιου.
«Τα νεαρά άστρα πλούσια σε στοιχεία άλφα είναι εξαιρετικά σπάνια και αινιγματικά. Ο συνδυασμός νεότητας και αρχαίας χημείας δείχνει ότι αυτό το άστρο δεν εξελίχθηκε μεμονωμένα», εξηγεί ο Daniel Hey, επικεφαλής της μελέτης που δημοσιεύθηκε στο The Astrophysical Journal.
Αστεροσεισμολογία: Ακούγοντας την καρδιά των άστρων
Η αστεροσεισμολογία, η τεχνική που καταγράφει τις ανεπαίσθητες μεταβολές στη φωτεινότητα ενός άστρου καθώς κύματα διατρέχουν το εσωτερικό του, επέτρεψε στους επιστήμονες να προσδιορίσουν με ακρίβεια τα χαρακτηριστικά του πυρήνα του συνοδού άστρου του Gaia BH2. Τα συμπεράσματα είναι σαφή: κάτι δραστικό έχει επέμβει στην κανονική του εξέλιξη.
Ένα από τα πιο κρίσιμα στοιχεία προκύπτει από την περιστροφή του. Παρατηρήσεις από επίγεια τηλεσκόπια δείχνουν ότι το άστρο ολοκληρώνει μία πλήρη περιστροφή κάθε 398 ημέρες. Για έναν ερυθρό γίγαντα αυτής της ηλικίας, αυτό είναι υπερβολικά γρήγορο, καθώς τα άστρα τείνουν να επιβραδύνονται όσο γερνούν. Κάτι φαίνεται πως το «επαναεπιτάχυνε».
Οι πιθανότερες εξηγήσεις δείχνουν προς ένα βίαιο παρελθόν: μια συγχώνευση με άλλο άστρο, που θα μπορούσε να αναμείξει παλαιό υλικό και να αυξήσει τη μάζα του, ή την απορρόφηση μεγάλων ποσοτήτων ύλης κατά τη δημιουργία της σημερινής μαύρης τρύπας, η οποία γεννήθηκε από τον εκρηκτικό θάνατο του αρχικού άστρου του συστήματος.
Και στις δύο περιπτώσεις, το άστρο θα είχε αποκτήσει νέα στροφορμή και μια ασυνήθιστη χημική ταυτότητα, διατηρώντας το σημάδι μιας καταστροφικής κοσμικής σύγκρουσης.
Η Gaia και οι «σιωπηλές» μαύρες τρύπες
Το Gaia BH2 ανήκει στην κατηγορία των αδρανών μαύρων τρυπών, αντικειμένων που δεν καταναλώνουν ενεργά ύλη και, ως εκ τούτου, δεν εκπέμπουν ακτίνες Χ, τη συνηθέστερη ένδειξη της ύπαρξής τους. Μόνον η εξαιρετική ακρίβεια των μετρήσεων της αποστολής Gaia, που ανιχνεύει τις ανεπαίσθητες ταλαντώσεις ενός άστρου λόγω της βαρυτικής επιρροής ενός αόρατου συνοδού, κατέστησε δυνατή την ανακάλυψή τους.
Στη μελέτη εξετάστηκε και το σύστημα Gaia BH3. Εκεί, η συμπεριφορά του συνοδού άστρου είναι ακόμη πιο αινιγματική: τα μοντέλα προέβλεπαν εμφανείς και τακτικές ταλαντώσεις, οι οποίες όμως δεν ανιχνεύθηκαν. Ένα ακόμη σημάδι ότι οι θεωρίες μας για τα εξαιρετικά φτωχά σε μέταλλα άστρα ίσως χρειάζονται αναθεώρηση.
Το μέλλον των ανακαλύψεων και των εκπλήξεων
Μελλοντικές και πιο εκτεταμένες παρατηρήσεις του TESS ενδέχεται να επιβεβαιώσουν το σενάριο των αστρικών συγχωνεύσεων και, κυρίως, να αποκαλύψουν αν το ταραχώδες παρελθόν του Gaia BH2 αποτελεί την εξαίρεση ή τον κανόνα στα συστήματα με αδρανείς μαύρες τρύπες.
Αυτοί οι «σιωπηλοί» κόσμοι, κρυμμένοι στον Γαλαξία μας, ενδέχεται να λειτουργούν ως κοσμικά αρχεία, διατηρώντας τα ίχνη συγκρούσεων και κατακλυσμιαίων γεγονότων που, σε πιο ενεργά περιβάλλοντα, θα είχαν σβηστεί από τη βίαιη δραστηριότητα μιας μαύρης τρύπας.
Το «αδύνατο» άστρο του Gaia BH2 μας υπενθυμίζει ότι το Σύμπαν παραμένει γεμάτο γρίφους και ότι, ακόμη κι όταν ένα άστρο αφηγείται αντιφατικές ιστορίες, η αλήθεια βρίσκεται συχνά χαραγμένη βαθιά μέσα στις πληγές του.
ΠΗΓΗ: Newsbomb.gr
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Νέες πληροφορίες έρχονται στο φως για το σοβαρό τροχαίο που σημειώθηκε το πρωί της Πέμπτης (28/11), γύρω στις 7:15, στον παλαιό δρόμο Δρομολαξιάς–Λάρνακας, στην περιοχή Δρομολαξιάς.
