67 χρόνια από την 1η Απριλίου που ξεκίνησε ο αγώνας της ΕΟΚΑ

Ξημερώματα της 1ης Απριλίου 1955 άρχισε ο ένοπλος αγώνας της ΕΟΚΑ για απελευθέρωση της Κύπρου από τη βρετανική αποικιοκρατία και την ένωση με την Ελλάδα. Με πολιτικό ηγέτη τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο και στρατιωτικό αρχηγό τον στρατηγό Γεώργιο Γρίβα, η ΕΟΚΑ αναλάμβανε δράση σε όλη την Κύπρο, με οπλισμό που άρχισε να φθάνει υπό άκρα μυστικότητα τον προηγούμενο χρόνο.

Ο αγώνας άρχισε με βομβιστικές επιθέσεις σε διάφορα κυβερνητικά κτίρια, αστυνομικούς σταθμούς και στρατιωτικές εγκαταστάσεις σε Λευκωσία, Λεμεσό, Λάρνακα και Αμμόχωστο. Πρώτος νεκρός ο μαθητής Μόδεστος Παντελής ο οποίος σκοτώθηκε από ηλεκτροπληξία ενώ προσπαθούσε να κόψει ηλεκτροφόρα σύρματα, ώστε να διακόψει τον φωτισμό σε βρετανική βάση και να γίνει η επίθεση.

Οι αγγλικές δυνάμεις αιφνιδιάστηκαν από τις επιθέσεις, οι οποίες μέχρι τον Ιούνιο άρχισαν να αυξάνονται. Οι βρετανοί αντικατέστησαν τον κυβερνήτη Ρόμπερτ Αρμιτέιζ, με τον σκληρό Τζον Χάρντινγκ, ο οποίος επέβαλε πολύ αυστηρά μέτρα και θέσπισε δρακόντειες νομοθεσίες για καταστολή της ένοπλης δράσης.

Πολιτικές διαπραγματεύσεις

Τον χειμώνα του 1955 διεξήχθησαν οι συνομιλίες Μακαρίου-Χάρτινγκ για επίλυση του προβλήματος, ωστόσο παρά τις υποχωρήσεις οι συνομιλίες κατέρρευσαν στις αρχές Μαρτίου του 1956.Οι Βρετανοί εξόρισαν τον Μακάριο στις Σεϋχέλλες, ο Γρίβας απέκτησε μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων και η δράση της ΕΟΚΑ εντατικοποιήθηκε, τόσο με εκτελέσεις όσο και με βομβιστικές επιθέσεις. Η βία κλιμακώθηκε περαιτέρω, οι επιθέσεις της ΕΟΚΑ αυξήθηκαν και ο Χάρντιγγκ αυστηροποίησε τους νόμους της Έκτακτης Ανάγκης. Η αυτοθυσία ανδρών της ΕΟΚΑ, με εμβληματικούς ήρωες τον υπαρχηγό της οργάνωσης, Γρηγόρη Αυξεντίου (3 Μαρτίου 1957) και δέκα μέρες αργότερα τον μαθητή Ευαγόρα Παλληκαρίδη, τον νεαρότερο και τελευταίο απο τους απαγχονισθέντες αντάρτες της ΕΟΚΑ, ενίσχυσε το φρόνημα των Κυπρίων και έκανε γνωστό τον αγώνα για ένωση και στο εξωτερικό. Τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου ο κυβερνήτης Χάρτιγκ παραιτήθηκε και τον διαδέχθηκε ο σερ Χιου Φουτ, με σκοπό την αναζήτηση πολιτικής λύσης.

Η περίοδος Φουτ σημαδεύτηκε από αιματηρές διακοινοτικές συγκρούσεις καθώς και συνέχιση της επίθεσης στην Αριστερά από την ΕΟΚΑ. Η εναντίωση στην ΕΟΚΑ και της προοπτικής της ένωσης στην τουρκοκυπριακή κοινότητα, οδήγησαν στην δημιουργία μικρών παραστρατιωτικών οργανώσεων οι οποίες συνενώθηκαν για να καταλήξουν στην ΤΜΤ, μια τρομοκρατική οργάνωση πλήρως ελεγχόμενη από την Τουρκία. Οι διακοινοτικές ταραχές έφτασαν στο απόγειό τους στις αρχές του καλοκαιριού του 1958, όπου άνοιξε ένας φαύλος κύκλος με διαδοχικούς φόνους άοπλων πολιτών.

Η ανεξαρτησία

Ο αγώνας της ΕΟΚΑ έλαβε ουσιαστικά τέλος όταν Ελλάδα και Τουρκία ήρθαν σε συμφωνία για το Κυπριακό στην Ζυρίχη τον Φεβρουάριο του 1959. Αποφασίστηκε η ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, με βάση το Σύνταγμα που προέβλεπε ένα ανεξάρτητο κράτος με δικοινοτικά χαρακτηριστικά. Ο εξόριστος Μακάριος (ο οποίος από τις Σεϋχέλλες βρισκόταν στην Αθήνα) επέστρεψε στην Κύπρο την 1η Μαρτίου 1959 και έγινε δεκτός από πλήθη κόσμου. Αναφώνησε το «νενικήκαμεν» για τις συμφωνίες ανεξαρτησίας της Κύπρου. Στις 9 Μαρτίου του 1959, ο Γρίβας με μια προκήρυξή του έθεσε τέρμα στον αγώνα της ΕΟΚΑ, αποδεχόμενος με απογοήτευση τις Συμφωνίες.

Την 16η Αυγούστου 1960 ο Βρετανός κυβερνήτης σερ Χιου Φουτ διάβασε σε ειδική τελετή στη Λευκωσία την προκήρυξη της βασίλισσας Ελισάβετ Β’, με την οποία το Ηνωμένο Βασίλειο εγκατέλειπε την κυριαρχία του στο νησί, εκτός από τις περιοχές των βάσεων. Στη συνέχεια μίλησαν οι γενικοί πρόξενοι της Ελλάδας και της Τουρκίας, ο πρόεδρος αρχιεπίσκοπος Μακάριος και ο αντιπρόεδρος Φαζίλ Κιουτσούκ (που είχαν εκλεγεί στα αξιώματά τους το Δεκέμβριο του 1959) και υπέγραψαν όλοι τα κείμενα των Συμφωνιών. Στις 24 Αυγούστου 1960 η Κύπρος έγινε μέλος των Ηνωμένων Εθνών.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ
ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ

1η Απριλίου 1955
Εναρξη του αγώνα της ΕΟΚΑ

29 Αυγούστου 1955
Αρχίζει η «τριμερής» διάσκεψη του Λονδίνου μεταξύ Βρετανίας, Ελλάδας και Τουρκίας για το Κυπριακό. Γρήγορα, όμως, καταλήγει σε αδιέξοδο, με αποτέλεσμα την επιδείνωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, που θα έχει ως αποκορύφωμα το ανθελληνικό πογκρόμ της 6ης και 7ης Σεπτεμβρίου στην Κωνσταντινούπολη.

4 Οκτωβρίου 1955
Αρχίζουν συνομιλίες του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου με τον νέο κυβερνήτη Τζον Χάρντινγκ για το Κυπριακό. Θα καταλήξουν σε αδιέξοδο στις 29 Φεβρουαρίου 1956.

29 Φεβρουαρίου 1956
Κρίσιμη συνάντηση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου με τον κυβερνήτη Χάρντινγκ και τον Υπουργό Αποικιών Λένοξ - Μπόιντ καταλήγει σε αδιέξοδο. Οι Βρετανοί προτείνουν μία μορφή «αυτοκυβέρνησης», ο Μακάριος ζητά αυτοδιάθεση.

9 Μαρτίου 1956
Ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος εκτοπίζεται από τους Άγγλους στις Σεϊχέλες ως τρομοκράτης.

14 Αυγούστου 1958
Δημοσιοποιείται η οριστική μορφή του Σχεδίου Μακμίλαν για την Κύπρο, που αποδέχεται η Τουρκία και απορρίπτει η ελληνοκυπριακή πλευρά ως διχοτομικό.

22 Σεπτεμβρίου 1958
Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος δηλώνει στη βουλευτή του Εργατικού Κόμματος Μπάρμπαρα Κασλ ότι αποδέχεται λύση ανεξαρτησίας, με την εγγύηση του ΟΗΕ, ύστερα από ορισμένη περίοδο αυτοκυβέρνησης.

5 Δεκεμβρίου 1958
Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ σε συζήτηση για το Κυπριακό εγκρίνει ψήφισμα «για τη δίκαιη επίλυση του ζητήματος».

6 Δεκεμβρίου 1958
Δρομολογείται η λύση του Κυπριακού με τη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Τουρκίας και Ελλάδας, Φουάτ Ζορλού και Ευάγγελου Αβέρωφ.

5 Φεβρουαρίου 1959
Αρχίζουν στη Ζυρίχη ελληνοτουρκικές συνομιλίες για την εξεύρεση λύσης στο Κυπριακό. Επικεφαλής των δύο αντιπροσωπειών οι πρωθυπουργοί των δύο χωρών Κωνσταντίνος Καραμανλής και Αντνάν Μεντερές.

19 Φεβρουαρίου 1959
Υπογράφεται στο Λονδίνο μεταξύ Μεγάλης Βρετανίας, Ελλάδας, Τουρκίας, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων η τελική συμφωνία για την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. (Συμφωνίες Ζυρίχης - Λονδίνου)

9 Μαρτίου 1959
Διατάσσεται και τυπικά από τον ηγέτη της ΕΟΚΑ, Γεώργιο Γρίβα, η κατάπαυση πυρός στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των Κυπρίων, μετά τις συμφωνίες Ζυρίχης - Λονδίνου για τη δημιουργία ανεξάρτητου κυπριακού κράτους.

 

 

Ειδήσεις σήμερα:

Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις