Παραδοχή Νομικής Υπηρεσίας: «Λανθασμένος χειρισμός» η αναστολή ποινικής δίωξης πολιτικού προσώπου

Από την πλευρά της, η Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Βουλεύτρια του ΑΚΕΛ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, ζήτησε από τη Νομική Υπηρεσία να προσκομίσει στοιχεία για τις υποθέσεις για τις οποίες υπήρξε αναστολή ή διακοπή διώξεων από την έναρξη της θητείας των Γιώργου Σαββίδη και Σάββα Αγγελίδη στα αξιώματα του Γενικού και του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα αντιστοίχως, προσθέτοντας ότι προς τούτο η Επιτροπή θα στείλει επιστολές στον Γενικό Εισαγγελέα και στον Αρχηγό της Αστυνομίας.

Από τη συνεδρία της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η οποία εξέτασε αυτεπάγγελτα την πρόσφατη καταδικαστική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας, δεν έλειψαν οι εντάσεις, όταν η Έλλη Παπαγαπίου έκανε λόγο για «έμφυτη ευγένεια» του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα και για «ατεκμηρίωτους ισχυρισμούς» των Βουλευτών. Οι Βουλευτές Ειρήνη Χαραλαμπίδου, Γιώργος Κουκουμάς και Χρίστος Σενέκης αντέδρασαν, μιλώντας για «υπονοούμενα» περί αγένειας που άφησε η κυρία Παπαγαπίου κατά των Βουλευτών.

Τι λέχθηκε στη συνεδρία της Επιτροπής

Μιλώντας κατά την έναρξη της συνεδρίας της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η Πρόεδρός της, Βουλευτής ΑΚΕΛ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, ζήτησε από τη Νομική Υπηρεσία τον αριθμό των υποθέσεων που ανέστειλαν και διέκοψαν ο Γενικός Εισαγγελέας και ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας από την ανάληψη των καθηκόντων τους, τονίζοντας ότι «έχουμε κάθε δικαίωμα να γνωρίζουμε».

Στην τοποθέτησή της, η Βουλευτής ΔΗΣΥ, Ρίτα Σούπερμαν, είπε ότι «δεν είναι η πρώτη φορά που το ΕΔΑΔ μάς καταδικάζει για τέτοιες υποθέσεις», προσθέτοντας ότι αυτή η υπόθεση αναδεικνύει τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα των διωκτικών αρχών. «Το θέμα είναι τι κάνουμε από τώρα και στο εξής», σημείωσε. «Αν η υπόθεση κατέληγε στο δικαστήριο, ίσως να μη φτάναμε μέχρι εδώ», τόνισε.

Ο Βουλευτής ΔΗΚΟ, Χρίστος Σενέκης, ανέφερε ότι το σκεπτικό και το λεκτικό της απόφασης του ΕΔΑΔ αφήνουν εκτεθειμένο το σύστημα δικαιοσύνης της Κύπρου. Παράλληλα, είπε ότι η διάσκεψη Τύπου που συγκάλεσε ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας ήταν «προβληματική», προσθέτοντας ότι «δεν υπήρξε κατανόηση του πραγματικού προβλήματος». Η διακοπή της ποινικής δίωξης απογοήτευσε το θύμα, είπε, υπογραμμίζοντας ότι είναι επιτακτικός ο διαχωρισμός του νομικού συμβούλου του κράτους από τον δημόσιο κατήγορο.

Ο μεμονωμένος σοσιαλιστής Βουλευτής, Κωστής Ευσταθίου, ανέφερε ότι κάθε απόφαση του ΕΔΑΔ δίνει την ευκαιρία σε ένα κράτος να βελτιωθεί, σημειώνοντας ότι «η Κύπρος δεν είναι πρωταθλήτρια στη μη εφαρμογή αποφάσεων του ΕΔΑΔ». Την ίδια ώρα, είπε ότι υπάρχει δέσμευση για δημιουργία οργάνου παρακολούθησης της εφαρμογής των αποφάσεων, υπογραμμίζοντας πως «είναι ευκαιρία να προχωρήσουμε ταχέως στην εφαρμογή των αποφάσεων του ΕΔΑΔ».

Ο Αναπληρωτής Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Γιώργος Κουκουμάς, ζήτησε ενημέρωση για τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ για τις οποίες εκκρεμεί η συμμόρφωση της Κυπριακής Δημοκρατίας. «Όταν μια γυναίκα στην Κύπρο καταγγείλει βιασμό ή σεξουαλική βία, το κράτος όχι απλώς δεν την προστατεύει, αλλά της επιρρίπτει την ευθύνη», σημείωσε.

Παράλληλα, κάλεσε τους πάντες να διαβάσουν τι λέχθηκε στην Ομάδα Ειδικών του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας (Group of Experts on Action against Violence against Women and Domestic Violence) το 2022. «Είτε ως χώρα κοροϊδέψαμε την GREVIO είτε υπάρχουν πρωτόκολλα και δεν τα εφαρμόζουμε», ανέφερε.

Παίρνοντας τον λόγο, η Ειρήνη Χαραλαμπίδου είπε ότι «δεν μας εξέπληξε η απουσία της Επιτρόπου Ισότητας» από τη συνεδρία της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. «Το ανέλεγκτο εξελίσσεται σε μείζον σκάνδαλο και μας το φωνάζουν οι διεθνείς οργανισμοί», τόνισε. «Με έκπληξη ανακαλύψαμε ότι στα κυβερνητικά νομοσχέδια δεν υπάρχει άρση του ανέλεγκτου», συμπλήρωσε.

Ο Παναγιώτης Κουντουρέσιης, εκ μέρους της Αστυνομίας Κύπρου, αναφέρθηκε στο ιστορικό διερεύνησης της υπόθεσης από την Αστυνομία, σημειώνοντας ότι «η αρχική εισήγησή μας ήταν να υπάρξει ποινική δίωξη». «Έχουμε κάνει βήματα προόδου στη διερεύνηση των υποθέσεων. Η προσπάθειά μας είναι συνεχής, αλλά δεν έχουμε λύσει όλα τα προβλήματα», επεσήμανε.

Ο Ανδρέας Χριστοδούλου, Προϊστάμενος του Τμήματος Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Βουλής, αναφέρθηκε στο ιστορικό της αναπομπής από την Προεδρία της Δημοκρατίας της πρόνοιας του νόμου για αιτιολογημένη άποψη του θύματος στον φάκελο της υπόθεσής του.

Ο Αλέξης Παντελίδης, εκ μέρους της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο, ανέφερε ότι υπάρχει «κάποια πρόοδος στην εφαρμογή των αποφάσεων».

Η Νάγια Χριστοδούλου, εκ μέρους του Γραφείου Επιτρόπου Διοικήσεως, ανέφερε ότι το γραφείο δηλώνει «πλήρη σεβασμό» στις αποφάσεις του ΕΔΑΔ και στη συγκεκριμένη απόφαση. Η κ. Χαραλαμπίδου ζήτησε ολοκληρωμένη γραπτή έκθεση επί του θέματος από το Γραφείο.

Ο Χριστόδουλος Χαραλάμπους, εκ μέρους του Γραφείου της Υφυπουργού παρά τω Προέδρω, είπε ότι η απόφαση του ΕΔΑΔ δεν πρέπει να μείνει στο επίπεδο προβληματισμού, αλλά να τύχει κατάλληλου χειρισμού. «Με τη ρύθμιση του ανέλεγκτου θα βελτιωθούν διαδικασίες», πρόσθεσε.

Απαντώντας σε ερώτηση της Προέδρου της Επιτροπής κατά πόσον ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αισθάνεται ότι υπάρχει παραβίαση του κράτους δικαίου, ο κ. Χαραλάμπους παρέπεμψε σε δηλώσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Η Φαίδρα Γρηγορίου, εκπρόσωπος του Υπουργείου Δικαιοσύνης, ανέφερε ότι υπάρχει «πλήρης σεβασμός» του Υπουργείου στις αποφάσεις του ΕΔΑΔ, προσθέτοντας ότι το Υπουργείο Δικαιοσύνης θα καταθέσει νομοσχέδιο για τον διαχωρισμό του νομικού συμβούλου του κράτους από τον δημόσιο κατήγορο τον Σεπτέμβριο.

Απαντώντας σε ερώτηση της κ. Χαραλαμπίδου για τις ενέργειες στις οποίες θα προβεί το Υπουργείο για ισχυροποίηση του κράτους δικαίου, η κ. Γρηγορίου είπε ότι το νομοσχέδιο λύνει σε μεγάλο βαθμό το πρόβλημα. Την ίδια ώρα, επεσήμανε ότι υπάρχει ήδη μηχανισμός που αφορά την παρακολούθηση της συμμόρφωσης του κράτους με το ΕΔΑΔ.

Η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας, Θεοδώρα Χριστοδουλίδη, είπε ότι «είναι νομική μας υποχρέωση να συμμορφωνόμαστε με τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ», προσθέτοντας ότι «επιτηρούμαστε από τους Υπουργούς Εξωτερικών των κρατών του Συμβουλίου της Ευρώπης. «Η υπόθεση δεν θα κλείσει αν δεν συμμορφωθούμε», τόνισε.

Η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας, Έλλη Παπαγαπίου, έκανε λόγο για μια «αρκετά σοβαρή υπόθεση», σημειώνοντας ότι κανείς στη Νομική Υπηρεσία δεν είναι ικανοποιημένος από την απόφαση του ΕΔΑΔ. Ακόμη, εξέφρασε ανησυχία για την επάρκεια του μαρτυρικού υλικού, καθώς και λύπη για την απαξίωση του έργου της Νομικής Υπηρεσίας, με την κ. Χαραλαμπίδου να απαντά ότι το ΕΔΑΔ απαξίωσε τη Νομική Υπηρεσία.

Εν συνεχεία, η κ. Παπαγαπίου, αναφερόμενη στο ιστορικό του χειρισμού της υπόθεσης, είπε ότι μετά την τρίτη κατάθεση της παραπονούμενης, ο λειτουργός της Νομικής Υπηρεσίας που διερευνούσε την υπόθεση εξέφρασε προβληματισμούς για τη μαρτυρία της παραπονούμενης. Βάσει αυτού, σημείωσε, ελήφθη η απόφαση του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα. «Έγινε λανθασμένος χειρισμός, αλλά δεν μπορεί να απαξιώνεται το έργο της Νομικής Υπηρεσίας», υπογράμμισε.

Ο κ. Κουκουμάς ανέφερε ότι υπάρχουν σεξιστικές αντιλήψεις, σημειώνοντας ότι τα θύματα αντιμετωπίζονται με προκατάληψη.

Η κ. Σούπερμαν επεσήμανε ότι στις υποθέσεις σεξουαλικής εκμετάλλευσης επιβάλλεται ο ευαίσθητος χειρισμός, τονίζοντας ότι πρέπει να υπάρχει εξειδίκευση και γνώση του τι συνιστά σεξουαλική εκμετάλλευση και ψυχολογία του θύματος. Πολλοί νομικοί λειτουργοί και αστυνομικοί κρίνουν με δικά τους κριτήρια, συμπλήρωσε.

Η κ. Παπαγαπίου ανέφερε ότι στη Νομική Υπηρεσία υπάρχει αυστηρός εσωτερικός έλεγχος των υποθέσεων που τυγχάνουν χειρισμού, περιγράφοντας παράλληλα τη διαδικασία του ελέγχου. «Ετοιμάσαμε οδηγίες για το πώς θα προχωρήσουμε στον χειρισμό της υπόθεσης», είπε, προσθέτοντας ότι ζήτησε από την Αστυνομία να έρθουν οι καλύτεροι ανακριτές.

Στο σημείο αυτό, η κ. Χαραλαμπίδου είπε ότι είναι «πολύ τραυματική εμπειρία ο διασυρμός μιας γυναίκας στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης» και η «απάνθρωπη» ανάκρισή της από τις Αρχές.

Απαντώντας, η κ. Παπαγαπίου ανέφερε ότι «έχουμε υποχρέωση να βοηθήσουμε ώστε η υπόθεση να παρουσιαστεί η υπόθεση στο Δικαστήριο με τον καλύτερο δυνατό τρόπο». Την ίδια ώρα, σημείωσε ότι «δεν μπορούμε να δώσουμε εξαρχής μαρτυρικό υλικό στη δικηγόρο της παραπονούμενης», προσθέτοντας ότι «πρέπει να υπάρχουν πολύ σοβαροί λόγοι για αναστολή της ποινικής δίωξης».

Η κ. Χαραλαμπίδου ζήτησε να μάθει από τη Νομική Υπηρεσία να μάθει πόσες υποθέσεις ανεστάλησαν ή διακόπηκαν στο Δικαστήριο από τους Γενικό Εισαγγελέα και Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα, με την Έλλη Παπαγαπίου να απαντά ότι η Νομική Υπηρεσία δεν διατηρεί στατιστικά δεδομένα. Ακόμη, ανέφερε ότι προς τούτο η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων θα στείλει επιστολές στον Γενικό Εισαγγελέα και τον Αρχηγό Αστυνομίας.

Ο Χρίστος Καράς, εκ μέρους του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου (ΠΔΣ), ανέφερε ότι ο ΠΔΣ προτίθεται να υποβάλει γραπτό υπόμνημα με τις εισηγήσεις του για τη βελτίωση της διερεύνησης αυτών των υποθέσεων.

Ο νομικός και Κοσμήτορας της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, Αχιλλέας Αιμιλιανίδης, ανέφερε ότι η Βουλή νομοθέτησε το 2011 για δημιουργία νομοθετικής αρχής, με την τροποποίηση νομοθεσίας περί Επιτρόπου Διοικήσεως. «Το θέμα είναι ποια πρέπει να είναι η Εθνική Αρχή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων», σημείωσε. «Πρέπει να εξεταστεί η νομολογία του ΕΔΑΔ και οι μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν στην Κύπρο», υπέδειξε, επισημαίνοντας ότι μπορεί να δημιουργηθεί προς τούτο μια αποτελεσματική Αρχή.

Η Ζέλεια Γρηγορίου, εκ μέρους του Δικτύου ενάντια στη Βία κατά των Γυναικών, ανέφερε ότι «η Νομική Υπηρεσία δεν είναι το θύμα», ενώ διερωτήθηκε αν η δημιουργία του Γραφείου Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων ανέδειξε τα προβλήματα που υπάρχουν.

Το θύμα έχει δικαίωμα να συμμετάσχει στη νομική διαδικασία, είπε, προσθέτοντας ότι ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας αμφισβήτησε την αξιοπιστία του θύματος. Ακόμη, έκανε λόγο για «πατερναλισμό» των αρχών, οι οποίες, όπως είπε, «εξέλαβαν το δικαίωμα το θύματος για συμμετοχή στη διαδικασία ως πονηριά».

Η κ. Χαραλαμπίδου τόνισε ότι η Επίτροπος Ισότητας των Φύλων «δεν ενήργησε αποτελεσματικά στον χειρισμό τέτοιων υποθέσεων».

Η Νιόβη Γεωργιάδη, εκπρόσωπος του Γραφείου Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων, ανέφερε ότι το Γραφείο θα καταθέσει υπόμνημα με τις εισηγήσεις του, προσθέτοντας ότι υπάρχει μεγάλο θέμα έμφυλων στερεοτύπων και προκαταλήψεων.

«Η Επίτροπος δεν έκανε τοποθέτηση για να υπερασπιστεί το θύμα; Πού ήταν η Επίτροπος;», διερωτήθηκε η κ. Χαραλαμπίδου, απευθυνόμενη προς τη Νιόβη Γεωργιάδη.  

Από τη συνεδρία της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δεν έλειψαν οι εντάσεις, όταν η Έλλη Παπαγαπίου είπε ότι ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας έχει «έμφυτη ευγένεια, εν αντιθέσει με πολλούς άλλους». Οι Βουλευτές Ειρήνη Χαραλαμπίδου, Γιώργος Κουκουμάς και Χρίστος Σενέκης απάντησαν, κάνοντας λόγο για «υπονοούμενα» περί αγένειας που άφησε η κ. Παπαγαπίου κατά των Βουλευτών.

Η κ. Παπαγαπίου σημείωσε ότι η απόφαση του ΕΔΑΔ είναι τελεσίδικη και δεν θα προσβληθεί.

Απευθυνόμενη προς την κ. Παπαγαπίου, η κ. Χαραλαμπίδου διερωτήθηκε «μήπως ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας αποφάσισε να δει το θέμα κομματικά, επειδή ο ύποπτος ήταν υποψήφιος του κόμματος του τέως Προέδρου της Δημοκρατίας; Μήπως εξαργύρωσε κομματικά οφέλη;»

Απαντώντας στην κ. Χαραλαμπίδου, η κ. Παπαγαπίου είπε ότι «εκτοξεύονται ατεκμηρίωτοι ισχυρισμοί ότι η υπόθεση ενέχει το στοιχείο της διαφθοράς».

Στο τέλος της συνεδρίας, η Πρόεδρος της Επιτροπής, ανέφερε ότι η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων θα προχωρήσει μαζί με τους αρμόδιους φορείς, συμπεριλαμβανομένου του ΠΔΣ, στη σύσταση Αρχής για την εποπτεία των αποφάσεων του ΕΔΑΔ. «Αν το κράτος δεν διασφαλίζει τη μη υπονόμευση του κράτους δικαίου, θα έχουμε μεγάλους αγώνες στη συνέχεια», κατέληξε.

Σε δηλώσεις της μετά την συνεδρία, η κ. Χαραλαμπίδου, δήλωσε ότι «όλες οι αρμόδιες αρχές πρέπει να εγκύψουν στην απόφαση του ΕΔΑΔ και να δουν τη δεινή θέση στην οποία βρίσκεται το κράτος». Σημειώνοντας ότι στα κυβερνητικά νομοσχέδια δεν περιλαμβάνεται η άρση του ανέλεγκτου και ο διορισμός δημόσιου κατηγόρου, τόνισε πως «αν περάσουν τα νομοσχέδια ως έχουν, θα έχουμε κάνει μια τρύπα στο νερό».

Απαντώντας σε ερώτηση, κάλεσε τη Νομική Υπηρεσία να ψάξει τι πήγε λάθος και να προχωρήσει στην κάθαρσή της.

Η κ. Σούπερμαν, ανέφερε ότι «το θέμα των προκαταλήψεων για το στερεοτύπων καλά κρατεί μέσα στους κόλπους της Αστυνομίας και της Νομικής Υπηρεσίας, παρότι στην Αστυνομία έχουν γίνει σεβαστές προσπάθειες βελτίωσης».

«Οφείλουμε να προχωρήσουμε τάχιστα στη διασφάλιση των διαδικασιών εκείνων που θα θέτουν τα δικαιώματα των θυμάτων στο επίκεντρο με τρόπο που θα τα προτρέπει και όχι να τα αποτρέπει στο να καταγγέλλουν τα γεγονότα της θυματοποίησής τους και να έχουν δικαίωμα σε μια δίκαιη δίκη», τόνισε.

Ο κ. Σενέκης, έκανε λόγο για «θεσμική αναγκαιότητα» του διαχωρισμού μεταξύ του νομικού συμβούλου του κράτους και του δημόσιου κατηγόρου.

Επιπλέον, χαιρέτισε την κατάθεση των νομοσχεδίων από την Κυβέρνηση, σημειώνοντας παράλληλα ότι «πρέπει να τερματιστεί ο αναχρονισμός του ανέλεγκτου».

ΠΗΓΗ: ΚΥΠΕ