Το Κυπριακό σε αναμονή ως το 2026 – Αμετακίνητος ο Ερντογάν – Υπομονή από Χριστοδουλίδη

Η Λευκωσία κρατά χαμηλούς τόνους, επενδύοντας στη συνέπεια και στο πλαίσιο του ΟΗΕ, ενώ η καθυστέρηση Ολγκίν μεταθέτει κάθε εξέλιξη για το 2026.

Τουλάχιστον ένα μήνα πίσω, και πιθανόν δύο χρόνια μπροστά, φαίνεται να μετατίθεται ο ορίζοντας για οποιαδήποτε ουσιαστική κινητικότητα στο Κυπριακό. Οι τελευταίες δηλώσεις του Ταγίπ Ερντογάν, σε συνδυασμό με την αναβολή της καθόδου της προσωπικής απεσταλμένης του ΟΗΕ Μαρίας Άνχελα Ολγκίν, επαναφέρουν ένα γνώριμο σκηνικό: Στασιμότητα, ρητορική έντασης και προσεκτική διπλωματική αναμονή από τη Λευκωσία.

Η επιμονή Ερντογάν στη γραμμή των δύο κρατών

Μιλώντας στην 41η Σύνοδο της Μόνιμης Επιτροπής Οικονομικής και Εμπορικής Συνεργασίας του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας (COMCEC) στην Άγκυρα, ο Τούρκος Πρόεδρος υποστήριξε ότι η Κύπρος «επιχειρείται να προστεθεί στο μενού του νέου ιμπεριαλιστικού παιχνιδιού» που, όπως είπε, στήνεται στην περιοχή.

Με την τοποθέτηση αυτή, ο Ταγίπ Ερντογάν, δεν έκανε απλώς μια δήλωση περί “γεωπολιτικής απειλής”. Επανέφερε, ή καλύτερα επιβεβαίωσε, τη σταθερή του θέση ότι η μόνη ρεαλιστική λύση για το Κυπριακό είναι αυτή των δύο κυρίαρχων κρατών. «Περιμένω από εσάς να βάλετε πλάτη στον αγώνα των Τουρκοκυπρίων για δικαιώματα, ελευθερία και δικαιοσύνη», είπε απευθυνόμενος στα κράτη-μέλη του Οργανισμού, επιδιώκοντας να δημιουργήσει ένα πλέγμα πολιτικής στήριξης για την τουρκοκυπριακή πλευρά.

Η ρητορική περί “ιμπεριαλιστικών παιχνιδιών” και “αδικαιολόγητης απομόνωσης” των Τουρκοκυπρίων εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική της Άγκυρας να παρουσιάσει το Κυπριακό ως υπόθεση “δικαιοσύνης” μέσα στον ισλαμικό κόσμο. Η Τουρκία επιχειρεί, με αυτόν τον τρόπο, να νομιμοποιήσει το ψευδοκράτος σε ένα παράλληλο διεθνές δίκτυο αναγνώρισης- όχι απαραίτητα μέσω επίσημων κρατών-αλλά μέσω θεσμών και πολιτικών φόρουμ.

Ο Ερντογάν γνωρίζει ότι η θέση των δύο κρατών δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτή από την ΕΕ ή τον ΟΗΕ. Όμως, η επιμονή του να τη διακηρύσσει σε κάθε διεθνές βήμα, δείχνει ότι η Άγκυρα επιδιώκει την παγίωση της ντε φάκτο διχοτόμησης, με διεθνή ανοχή και θρησκευτικοπολιτική νομιμοποίηση.

Η απάντηση Χριστοδουλίδη: ψυχραιμία και συνέπεια

Από τη Λευκωσία, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης απάντησε με νηφαλιότητα. «Ο μόνος που συμπεριφέρεται ιμπεριαλιστικά στην περιοχή είναι η Τουρκία» δήλωσε, τονίζοντας ότι η Άγκυρα ακολουθεί μια νεοοθωμανική προσέγγιση, που δημιουργεί εντάσεις σε όλα τα γειτονικά κράτη.

Η τοποθέτηση Χριστοδουλίδη δεν περιορίστηκε σε αμυντικό τόνο. Έστειλε το μήνυμα ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είναι έτοιμη ανά πάσα στιγμή να επανεκκινήσει τις διαπραγματεύσεις, αλλά μόνο στο συμφωνημένο πλαίσιο του ΟΗΕ .

«Η καθυστέρηση δεν προκαλείται από τη δική μας πλευρά», υπογράμμισε, Η Λευκωσία δεν ακολουθεί τη ρητορική αντιπαράθεση της Άγκυρας, αλλά επιδιώκει να ενισχύσει το προφίλ αξιοπιστίας της διεθνώς, ιδίως ενόψει της κυπριακής Προεδρίας της ΕΕ το 2026.

Η καθυστέρηση Ολγκίν και η μεταφορά του ορίζοντα

Η προσωπική απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ, Μαρία Άνχελα Ολγκίν, αναμενόταν να επισκεφθεί το νησί στις αρχές Νοεμβρίου. Η αναβολή της καθόδου της, ωστόσο, σε συνδυασμό με τη δήλωση του νέου κατοχικού ηγέτη Τουφάν Ερχιουρμάν ότι, η συνάντησή του με την Ολγκίν «πιθανότατα θα γίνει στις 5 Δεκεμβρίου», μεταθέτει εκ των πραγμάτων κάθε εξέλιξη για το επόμενο έτος.

Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι οποιαδήποτε προετοιμασία για πενταμερή διάσκεψη ή νέα διαδικασία υπό τον ΟΗΕ παραπέμπεται για το 2026, χρονιά που συμπίπτει με την ανάληψη της ευρωπαϊκής Προεδρίας από την Κύπρο. Η Άγκυρα φαίνεται να εκμεταλλεύεται τον χρόνο, κρατώντας την πρωτοβουλία των κινήσεων μέσω καθυστερήσεων και τετελεσμένων επί του εδάφους.

Το Κυπριακό στο μεταίχμιο: διπλωματική υπομονή ή παγίωση;

Η εικόνα που διαμορφώνεται είναι σύνθετη. Η Άγκυρα επιμένει σε μια ατζέντα που επιδιώκει τη διχοτόμηση με άλλο όνομα, την ώρα που η Λευκωσία προσπαθεί να κρατήσει ζωντανό το πλαίσιο του ΟΗΕ, αποφεύγοντας τις παγίδες ενός παρατεταμένου αδιεξόδου.

Η καθυστέρηση στην κάθοδο Ολγκίν δεν είναι απλώς τεχνική- είναι πολιτική. Αφήνει το πεδίο ανοιχτό για την Τουρκία να συνεχίσει να οικοδομεί “τετελεσμένα νομιμοποίησης” στα κατεχόμενα, μέσα από οικονομικές και διπλωματικές πρωτοβουλίες που ενισχύουν τη διεθνή παρουσία του ψευδοκράτους.

Ταυτόχρονα, η ελληνοκυπριακή πλευρά γνωρίζει ότι η δική της δύναμη βρίσκεται στη θεσμική συνέχεια και στη διεθνή υποστήριξη. Η επίκληση του ΟΗΕ, της ΕΕ και του διεθνούς δικαίου δεν είναι απλώς ρητορικό εργαλείο· αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία στηρίζεται η διπλωματική της αντοχή.

Η επόμενη μέρα

Με το 2025 να προμηνύεται έτος χαμηλών προσδοκιών στο Κυπριακό, η επόμενη κρίσιμη περίοδος τοποθετείται πλέον για το 2026. Τότε, με την Κύπρο στην Προεδρία της ΕΕ και τη διεθνή κοινότητα πιθανόν πιο δεκτική σε νέα πρωτοβουλία, ίσως δημιουργηθούν συνθήκες για επανέναρξη των συνομιλιών.

Ως τότε, η Λευκωσία οφείλει να διατηρήσει τη διπλωματική της αξιοπιστία και να αποφύγει τον πειρασμό των αντιπαραθέσεων. Η Άγκυρα, αντίθετα, θα συνεχίσει να επενδύει στη ρητορική περί “δύο κρατών”, αναζητώντας στηρίγματα στον μουσουλμανικό κόσμο και ευκαιρίες πίεσης στη διεθνή σκηνή.

Το σκηνικό θυμίζει σιωπηλή παρτίδα σκακιού: Ο Ερντογάν κινεί τα πιόνια της καθυστέρησης και της προπαγάνδας, ενώ ο Χριστοδουλίδης επιλέγει τη σταθερότητα και την υπομονή, γνωρίζοντας ότι ο χρόνος – αν όχι η γεωπολιτική – μπορεί τελικά να λειτουργήσει υπέρ του.