Πώς γίνεται ένα μυθιστόρημα που γράφτηκε από Έλληνα στις αρχές του περασμένου αιώνα να παραμένει σχεδόν 120 χρόνια αργότερα όχι μόνο τραγικά επίκαιρο αλλά και η επιτομή του φεμινισμού; Και επιπρόσθετα το υλικό για μία από τις ομορφότερες, συγκλονιστικότερες και αρτιότερες τεχνικά και ουσιαστικά ελληνικές ταινίες του τελευταίου εχμ.. αιώνα;
Αυτό μπορεί να συμβεί όταν το εν λόγω μυθιστόρημα δεν είναι άλλο από τη “Φόνισσα” του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, ίσως η σκληρότερη και πιο ρεαλιστική καταγραφή της ζοφερής καθημερινότητας της φτωχής γυναίκας στην αδυσώπητα πατριαρχική, θρησκόληπτη και οπισθοδρομική ελληνική επαρχία στην αυγή του 20ού αιώνα όπου έννοιες όπως διαφωτισμός, βιομηχανική επανάσταση, belle epoque ή σουφραζέτες φάνταζαν σαν κακόγουστο ανέκδοτο - οι γυναίκες τότε, ειδικά της εξαθλιωμένης, κλειστής επαρχίας θεωρούνταν τυχερές εάν ζούσαν να σαραντίσουν... ως βρέφη. Η μεταφορά της Εύας Νάθενα σε σενάριο Κατερίνας Μπέη είναι πιστή στο ύφος, το πνεύμα και το κείμενο του κοσμοκαλόγερου, αν και παίρνει κάποιες ελευθερίες που όμως δυναμώνουν ακόμα περισσότερο την ιστορία.
Η ιστορία μας μεταφέρει σε ένα ανώνυμο ελληνικό νησί του 1900 (το μυθιστόρημα διαδραματίζεται στην ιδιαίτερη πατρίδα του συγγραφέα τη Σκιάθο όπου και γυρίστηκε εν μέρει μαζί με Κρήτη και Μάνη) όπου τα κορίτσια είναι κατάρα για τις φτωχές οικογένειες που τις πνίγει ο απάνθρωπος νόμος της προίκας. Η τραχιά, κυνική Φραγκογιαννού (η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη που κατέχει δικαιωματικά τον τίτλο της Ελληνίδας Meryl Streep) επιβιώνει σε ένα εχθρικό προς τις γυναίκες περιβάλλον κινούμενη κάτω απ’ το ραντάρ και κερδίζοντας τα προς το ζην (αλλά και την εύνοια των αντράδων) με κουτσοδούλια, γιατροσόφια και ως part time μαμή. Όμως είναι για μια άλλη της ιδιότητα για την οποία είναι γνωστή στο χωριό αλλά όλο κάνουν πως δεν γνωρίζουν: Όταν το λεχούδι είναι κορίτσι, αρκεί μια σιωπηρή συγκατάθεση με ένα νεύμα από τον πατέρα για να το πνίξει στην κούνια πριν τους γίνει βραχνάς (αυτό είναι το... ένδοξο ελληνικό παρελθόν και οι “παλιές καλές μέρες” που ακούς κάποιους στόκους να αναπολούν σήμερα). Η Φραγκογιαννού πιστεύει πως βρίσκεται σε εντεταλμένη αποστολή από τον Θεό να απαλλάξει τον κόσμο από το βάρος των κοριτσιών και τα ίδια από μια ζωή ανέχειας, απαξίωσης, βίας, σεξουαλικής καταπίεσης και κακοποίησης. Κάποια στιγμή πεπεισμένη ότι πράττει το σωστό θα αρχίσει να σκοτώνει και μεγαλύτερα κορίτσια χωρίς τη συγκατάθεση των γονιών. Καθώς το χωριό βυθίζεται στο πένθος και ειδοποιείται η Χωροφυλακή η Φραγκογιαννού έρχεται αντιμέτωπη με τις συνέπειες των αποτρόπαιων εγκλημάτων της.
Όπως και ο Παπαδιαμάντης στο αρχικό κείμενο, Νάθενα και Μπέη δεν στέκονται με κριτική διάθεση απέναντι στην (αντι)ηρωίδα αλλά εμβαθύνουν στην ψυχοσύνθεσή της και τα αίτια που την οδηγούν στην υπέρτατη ύβρη, την εν ψυχρώ δολοφονία βρεφών, που δεν είναι άλλα φυσικά από τις συνθήκες ζωής των γυναικών της εποχής - αν μπορείς φυσικά να την πεις ζωή τον στίβο μάχης που περνούσαν από τη γέννα μέχρι τον θάνατό τους που είναι και η τελική λύτρωση (προσέξτε πως μία από τις ελάχιστες ηλιόλουστες σκηνές της διαρκώς μουντής ταινίας είναι στην κηδεία μιας συγχωριανής που κακοποιούσε συστηματικά και εντέλει σκότωσε ο άντρας της). H Φραγκογιαννού είναι φόνισσα δεν χωράει καμία αμφιβολία σ’ αυτό. Οι πράξεις της είναι σοκαριστικές, φρικτές, ασυγχώρητες. Όμως δεν είναι μόνη σ’ αυτό. Το ένα χέρι που σφίγγει τον λαιμό του βράφους είναι δικό της το άλλο όμως είναι της απάνθρωπης, δυστοπικής πατριαρχικής κοινωνίας που στέλνει τις γυναίκες -κυριολεκτικά από τη γέννα τους- στον πάτο της διατροφικής αλυσίδας. Η ίδια απλά συνεχίζει αυτό που έμαθε από την εξίσου σκληρή, άτεγκτη μάνα της την οποία βλέπει διαρκώς μπροστά της σαν Ερινύα να της θυμίζει ποια είναι και ποια τη δημιούργησε. Την υποδύεται η Μαρία Πρωτόπαππα και οι σχεδόν creepy σκηνές τους στοιχειώνουν όχι μόνο το πλάνο αλλά και τη μνήμη. Αναμφισβήτητα αναφαίρετο το δικαίωμα όλων στη ζωή όμως κάποια στιγμή δεν μπορείς να μην αναρωτηθείς - κι ας έρχεσαι σε σύγκρουση με τα πιστεύω σου - αλήθεια, τι Γολγοθάς περίμενε τα κορίτσια που σκότωσε;
Από το πέτρινο, τραχύ και αφιλόξενο τοπίο που ταιριάζει με την υφή των ηρώων μέχρι τη μουντή ατμόσφαιρα που αντανακλά τις ψυχές τους κι από το μεστό, απέριττο σενάριο με τη σφιχτοδεμένη ιστορία, την προσεγμένη, εικαστική ματιά της Νάθενα (δυσκολεύεσαι να πιστέψεις ότι είναι το σκηνοθετικό της ντεμπούτο) και τις απόκοομες ερμηνείες η “Φόνισσα” εκτός από πιστή μεταφορά είναι ένα σκοτεινό, αποπνικτικό και βάναυσο ψυχολογικό θρίλερ που εγγυημένα θα μείνει για πάρα πολύ καιρό χαραγμένο στη μνήμη.
Κρίμα που το Υπουργείο Πολιτισμού βιάστηκε να υποβάλλει το “Πίσω από τις θημωνιές” ως επίσημη υποψηφιότητα της Ελλάδας για το Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας. Στην εποχή των 82 γυναικοκτονιών την ημέρα παγκοσμίως η “Φόνισσα” παραμένει τραγικά επίκαιρη και relatable ακόμα και 120 χρόνια μετά...
Ειδήσεις σήμερα:
Παρασύρθηκε από όχημα πεζός στην Πάφο – Μεταφέρθηκε στο Νοσοκομείο – Η κατάσταση της υγείας του
Αναστάτωση έφερε ο Ψινάκης στο J2US - «Δεν πάω τη γυναίκα σας λόγω #Metoo» είπε στον Ίαν Στρατή
Πάσχα: Αναλυτικά το εορταστικό ωράριο καταστημάτων - Πότε θα είναι ανοιχτά και πότε κλειστά
Γιώργος Περδίκης στο «T»: «Θα συνεχίσουμε να είμαστε εδώ» - «Ποντιοπιλατική η στάση του Ν. Χριστοδουλίδη στο θέμα του Οδυσσέα Μιχαηλίδη»
Πέντε μήνες μετά από την ανάληψη της προεδρίας του Κινήματος Οικολόγων - Συνεργασία Πολιτών, ο Γιώργος Περδίκης ανοίγει τα χαρτιά του στο «T» αναφορικά με τη σημερινή κατάσταση στο Κίνημα, τις συνεργασίες ενόψει Ευρωεκλογών και τη σχέση με την ΑΙΧΜΗ και τον Δημήτρη Παπαδάκη.
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
