Η έκθεση αναφέρει πως η έρευνα που έγινε καταδεικνύει "με απόλυτη σαφήνεια" τόσο τη σφοδρότητα της εξάπλωσης της πυρκαγιάς, όσο και την αιτία εκδήλωσής της.
Όπως σημειώνεται, η αιτία αποδόθηκε σε απερίσκεπτη απόρριψη τσιγάρου, που ήρθε σε επαφή με ξηρή βλάστηση. "Δύο αποτσίγαρα που εντοπίστηκαν στην περιοχή ανάφλεξης, εκ των οποίων το ένα με θερμικές αλλοιώσεις, συλλέχθηκαν από τους ερευνητές, καταγράφηκαν ως αποδεικτικό υλικό και παραδόθηκαν στις κυπριακές αρχές".
Στην έκθεση σημειώνεται ότι ενδεικτικό της ταχύτητας με την οποία αναπτύχθηκε η φωτιά είναι ότι στις 13:26 εντοπίστηκε η μοναδική εστία διαστάσεων ύψους περίπου 1 μέτρου και πλάτους 3 μέτρων, ενώ μόλις 17 λεπτά αργότερα, στις 13:43, είχε ήδη επεκταθεί σε 1,5 εκτάριο (15.000 τ.μ.). Στα 29 λεπτά από την πρώτη αναφορά, στις 13:55, η καμένη έκταση είχε φτάσει τα 2 εκτάρια (20.000 τ.μ.) και οι φλόγες είχαν εισβάλει στον οικισμό Μαλιά.
Η τοπογραφία της περιοχής λειτούργησε καταλυτικά, προστίθεται, καθώς επέτρεψε στη φωτιά να εξαπλωθεί προς όλες τις κατευθύνσεις, ανεξάρτητα από την κύρια κατεύθυνση του ανέμου. "Οι ισχυροί άνεμοι, σε συνδυασμό με τα τοπικά μοτίβα που δημιουργεί το ανάγλυφο, οδήγησαν σε διάδοση με ρυθμό 60–63 μέτρα ανά λεπτό, πολλαπλασιάζοντας την ένταση και τον κίνδυνο", σημειώνεται.
Ενδεικτικό της σφοδρής ταχύτητας με την οποία εξαπλώθηκε η φωτιά είναι το γεγονός ότι στις 13:26 η φωτιά εντοπίστηκε με διαστάσεις περίπου 1 μέτρο ύψος και 3 μέτρα πλάτος και εντός 17 λεπτών, στις 13:43 είχε εξαπλωθεί σε έκταση 1.5 εκταρίων (15.000 τετραγωνικά μέτρα) ενώ σε 29 λεπτά, στις 13:55 σε έκταση 2 εκταρίων (20.000 τετραγωνικά μέτρα).
Το σημείο ανάφλεξης περιορίστηκε σε ακρίβεια έκτασης 30x30 εκατοστών στην άκρη του δρόμου Μαλιά - Άρσους.
Με βάση τη συστηματική επιτόπια διερεύνηση, την ανάλυση μαρτυριών, βίντεο και φωτογραφιών, καθώς και την αξιολόγηση των μετεωρολογικών δεδομένων, οι ερευνητές κατέληξαν ότι η πυρκαγιά στη Λεμεσό εκδηλώθηκε στην ανατολική πλευρά του δρόμου που συνδέει τη Μαλιά με το Άρσος.
Ιστορικό διερεύνησης
Η έκθεση αποτελείται από 46 σελίδες και περιλαμβάνει χάρτες, μαρτυρίες κατοίκων και αναφορές υπηρεσιών, καθώς και τη διαδικασία που ακολούθησαν για τη διερεύνησή τους οι εμπειρογνώμονες του ATF.
Οι εμπειρογνώμονες του ATF κλήθηκαν στην Κύπρο στις 4 Αυγούστου για να συνδράμουν στις έρευνες της Κυπριακής Δημοκρατίας για την πυρκαγιά. Στις 7 Αυγούστου μέλη της Διεθνούς Ομάδας Απόκρισης (IRT) του ATF συναντήθηκαν με εκπροσώπους της αμερικανικής πρεσβείας στην Κύπρο και αξιωματούχους από την Κυπριακή Δημοκρατία, και πραγματοποιήθηκε ενημέρωση σχετικά με την ανταπόκριση στην πυρκαγιά και τις έρευνες μέχρι εκείνη τη στιγμή. Μεταξύ 7-11 Αυγούστου, η ομάδα εμπειρογνωμόνων διενήργησε επιτόπια εξέταση της σκηνής.
Όπως αναγράφεται στην έκθεση, σκοπός της έρευνας του ATF ήταν ο καθορισμός του σημείου εκκίνησης και της αιτίας της πυρκαγιάς. Συγκεκριμένα, οι ερευνητές συγκέντρωσαν στοιχεία που σχετίζονταν με τη συγκεκριμένη φωτιά και, βασισμένοι σε αυτά, επιχείρησαν να αναπτύξουν και να εξετάσουν όλες τις λογικές υποθέσεις για το πώς και πού θα μπορούσε να είχε αρχίσει η φωτιά.
"Οι ερευνητές βασίστηκαν πάνω στις συνολικές τους παρατηρήσεις στη σκηνή κατά τη διάρκεια της επιτόπιας εξέτασης, και αξιοποίησαν δεδομένα, υπό τη μορφή μαρτυριών αυτόπτων μαρτύρων, φωτογραφιών αυτόπτων μαρτύρων, ανάλυσης χρονοδιαγράμματος, ανάλυσης καιρικών συνθηκών και εξέτασης από Ηλεκτρολόγο Μηχανικό του ATF.
Το Κέντρο Αριστείας Ερατοσθένης παρείχε λεπτομερή απεικόνιση της καμένης περιοχής από εικόνα δορυφόρου ψηλής ανάλυσης, με βάση την οποία, φαινόταν ότι η καμένη περιοχή, συνολικής έκτασης περίπου 104 τ. χλμ., που αντιστοιχεί στο 1,3% της συνολικής έκτασης του νησιού.
Στην αναφορά τους οι εμπειρογνώμονες σημειώνουν ότι κατά την επί τόπου εξέταση "η περιοχή ήταν γεμάτη σκουπίδια που φαίνεται να είχαν παρατηθεί από πολύ καιρό" και περιλάμβαναν οικιακές συσκευές, λάστιχα, μπουκάλια, ρούχα και άλλα.
Στην έκθεση αναφέρεται ότι οι εμπειρογνώμονες απέκλεισαν μία σειρά άλλων υποθέσεων για την πρόκληση της πυρκαγιάς, που περιλάμβαναν διάθλαση, κεραυνό, πυροτεχνήματα, εκρηκτικά, κεραυνό, μηχανήματα, εμπρησμό. Τα σκουπίδια εξετάστηκαν, επίσης, ως πιθανή αιτία, αλλά αποκλείστηκαν, παρόλο που αναφέρεται ότι σε φωτιά σε κοντινό σημείο που είχε προηγηθεί μια βδομάδα νωρίτερα, είναι πιθανό να προήλθε είτε από σκουπίδια είτε από τσιγάρο ατόμου που πετούσε τα σκουπίδια.
Δεν υπήρχαν στοιχεία που να υποστηρίζουν κάποια από τις άλλες θεωρείες και γι' αυτό αποκλείστηκαν, όπως αναφέρεται στην έκθεση.
Αφού οι εμπειρογνώμονες κατάφεραν, μέσα από εξέταση μαρτυρικού υλικού και άλλων δεδομένων, να καταλήξουν στο σημείο ανάφλεξης με ακρίβεια έκτασης 30x30 εκατοστών στην άκρη του δρόμου Μαλιά - Άρσους, στη συνέχεια εξέτασαν το σημείο συστηματικά με τη χρήση μεγεθυντικού φακού για να εντοπίσουν πιθανές πηγές ανάφλεξης.
"Από τη συστηματική εξέταση του σημείου ανάφλεξης προέκυψε ένα μερικώς καμένο αποτσίγαρο και ένα εντελώς καμένο αποτσίγαρο. Επιπρόσθετα αποτσίγαρα εντοπίστηκαν εντός αρκετών μέτρων από την περιοχή ανάφλεξης, αλλά δεν ήταν καμένα και η βλάστηση ακριβώς δίπλα τους επίσης δεν ήταν καμένη", σημειώνεται.
"Παρόλο που αρκετά αποτσίγαρα βρίσκονταν κοντά στην περιοχή που αναγνωρίστηκε ως σημείο ανάφλεξης, πολλά από αυτά δεν παρουσίαζαν θερμική αλλοίωση και πιστεύεται ότι αφέθηκαν στην περιοχή μετά τη φωτιά", αναφέρεται. Τα δύο αποτσίγαρα που παρουσίαζαν θερμικές αλλοιώσεις συλλέχθηκαν από τους ερευνητές και παραδόθηκαν ως αποδεικτικά στοιχεία στις κυπριακές αρχές.
Με βάση τα παραπάνω, η πυρκαγιά κατηγορίοποιείται ως "ατύχημα".
Συνθήκες πυρκαγιάς
Στην έκθεση αναφέρεται ότι ο κίνδυνος πυρκαγιάς στην Κύπρο επιδεινώνεται από το μεσογειακό κλίμα του νησιού, με παρατεταμένο θερμό και ξηρό καλοκαίρι σε συνδυασμό με ισχυρούς ανέμους, την πυκνότητα και την υγρασία της βλάστησης, καθώς και την τοπογραφία της περιοχής, η οποία περιλαμβάνει απότομες κλίσεις.
Επιπλέον, σημειώνεται ότι κατά την περίοδο που ξέσπασε η πυρκαγιά, η ανατολική Μεσόγειος επηρεαζόταν από μακροχρόνια ξηρασία. Αυτό το συμπέρασμα, αναφέρεται στην έκθεση, επιβεβαιώνεται και από τη χαμηλή στάθμη στα φράγματα Ασπρόκρεμμου, του οποίου η πληρότητα ήταν στο 19,5% και του Κούρρη, που ήταν στο 16,7%, καθώς και από σύγκριση δορυφορικών εικόνων μεταξύ Ιουνίου 2024 και Ιουνίου 2025.
Σημειώνεται, ακόμα, ότι την προηγούμενη μέρα η Μετεωρολογική Υπηρεσία είχε εκδώσει πορτοκαλί προειδοποίηση για τις 23 Ιουλίου. Εξαιτίας της προειδοποίησης, η Πυροσβεστική Υπηρεσία είχε τοποθετήσει επιπλέον δύο περιπολίες στην περιοχή, μία στη δυτική και μία στην ανατολική Λεμεσό.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση, για τη μέρα της πυρκαγιά, η πιθανότητα ανάφλεξης (η πιθανότητα ένα καύσιμο υλικό να προκαλέσει ανάφλεξη όταν προσγειωθεί σε εύφλεκτα στρώματα καυσίμου) είχε υπολογιστεί στο 100%, με βάση τις περιβαλλοντικές συνθήκες που είχαν καταγραφεί πριν την εκδήλωση: υψηλή θερμοκρασία (39°C), εξαιρετικά χαμηλή υγρασία (19%), παρατεταμένη ξηρασία και άνεμοι που έφταναν τα 9 μποφόρ. "Πρόκειται για συνθήκες που θεωρούνται εξαιρετικά ευνοϊκές για οποιαδήποτε ανάφλεξη, συμπεριλαμβανομένης από απερίσκεπτη απόρριψη τσιγάρου", σημειώνεται.
Παραθέτοντας στοιχεία για τους ανέμους που επικρατούσαν, στην έκθεση αναφέρεται ότι "παρόλο που οι άνεμοι παρέμεναν σταθεροί με νοτιοδυτική κατεύθυνση, η τοπογραφία της περιοχής επέτρεψε στη φωτιά να κάψει προς διάφορες κατευθύνσεις, ανεξάρτητα από την κατεύθυνση των ανέμων".
Ιστορικό πυρκαγιάς
Σύμφωνα με την έκθεση, η πρώτη αναφορά για τη φωτιά έγινε με σειρά κλήσεων προς την Αστυνομία και την Πυροσβεστική. Η φωτιά ξέσπασε στην άκρη του δρόμου μεταξύ των χωριών Μαλιάς και Άρσους και έκαψε περίπου 10,117 εκτάρια. Η φωτιά τέθηκε υπό έλεγχο σε λιγότερο από δύο μέρες μετά το ξέσπασμά της.
Στη συνέχεια, η έκθεση καταγράφει σειρά μαρτυριών αυτόπτων μαρτύρων, οι οποίοι είχαν ήδη επικοινωνήσει με τις αρχές, και οι οποίοι συμφώνησαν να συναντηθούν με τους Αμερικανούς εμπειρογνώμονες επί τόπου.
Συγκεκριμένα, γίνεται αναφορά σε έναν επιπλοποιό, ο οποίος ήταν καθ' οδόν από Λόφου προς Άρσος και είδε μικρή εστία φωτιάς στον δρόμο μεταξύ Άρσους και Μαλιάς. Ο συγκεκριμένος κάλεσε την Πυροσβεστική στις 13:26. Ο ίδιος μάρτυρας (το όνομα του οποίου είναι διαγραμμένο στην έκθεση που δόθηκε στη δημοσιότητα), ανέφερε ότι το ύψος της φωτιάς όταν την πρωτοείδε ήταν περίπου 1 μέτρο και η έκτασή της 3 μέτρα, αλλά εξαπλωνόταν ραγδαία προς βορρά και προς νότο, κατά μήκος του δρόμου. Πρόσθεσε ότι η φωτιά είχε ήδη μπει σε πυκνή βλάστηση, αλλά δεν είχε κάψει ακόμα προχωρήσει ακόμα προς την κοιλάδα. Όπως είχε πει, εξαιτίας του απότομου εδάφους, δεν ήταν σε θέση ο ίδιος να σβήσει τη φωτιά. Αφού ειδοποίησε την Πυροσβεστική, ο ίδιος έφυγε από την περιοχή. Όταν πέρασε ξανά από το σημείο 45 λεπτά αργότερα, είδε εκεί πυροσβέστες να επιχειρούν.
Πρώτη ανταπόκριση
Η πρώτη ανταπόκριση έγινε από τον Πυροσβεστικό Σταθμό Πάχνας από δύο πυροσβέστες. Ένας από αυτούς, είπε στους εμπειρογνώμονες ότι όταν έφτασαν στο σημείο η φωτιά είχε ήδη εξαπλωθεί στην κοιλάδα ανατολικά του δρόμου και είχε φτάσει περίπου στη μέση της απέναντι κορυφογραμμής. Όπως εξήγησε, η φωτιά γρήγορα προσέγγισε τη Μαλιά και έκαψε το χωριό και συνέχισε και παραπέρα προς τον νότο.
Όπως είπε ο πυροσβέστης, οι πρώτες ρίψεις νερού έγιναν γύρω στις 14:20. Περιέγραψε τους ανέμους ότι φυσούσαν από διάφορες κατευθύνσεις και ήταν πολύ ισχυροί, εκτιμώντας τους σε 5-6 μποφόρ, με ριπές να φτάνουν τα 9 μποφόρ.
Ταυτόχρονα, δύο σχετικές κλήσεις δέχτηκε και ο αστυνομικός σταθμός Πάχνας γύρω στις 13:31. Και στις δύο κλήσεις ανέφεραν ότι η φωτιά είχε ξεκινήσει από την άκρη του δρόμου μεταξύ Μαλιάς και Άρσους, κοντά στη διασταύρωση με Δορά. Γύρω στις 13:45 αστυνομικός από τον Α.Σ. Πάχνας αναχώρησε για το σημείο της πυρκαγιάς. Όταν έφτασε η φωτιά ήταν ήδη μέσα στο χωριό.
Μάρτυρας, κάτοικος της Μαλιάς, που είχε πραγματοποιήσει την πρώτη κλήση στην Πυροσβεστική, ανέφερε ότι δεν είδε κάτι ύποπτο ή κάποιον να φεύγει από τη σκηνή, ενώ παρέδωσε στους εμπειρογνώμονες και φωτογραφία που έβγαλε από το σημείο η ώρα 13:13.
Η κοινοτάρχης Μαλιάς, Μαριλένα Αθήνη, είπε στους εμπειρογνώμονες ότι η ίδια πήγε στο χωριό στις 13:40 και βρήκε τους κατοίκους συγκεντρωμένους στην πλατεία. Στις 13:58 έλαβε κλήση από την Πολιτική Άμυνα με οδηγίες για εκκένωση του χωριού προς την Πάχνα, κάτι που έκαναν στις 14:16.
Άλλος μάρτυρας, κάτοικος του χωριού, είπε στους εμπειρογνώμονες ότι μετά τις 13:00 είδε μικρή φωτιά απέναντι από το σπίτι του και κάλεσε την Πυροσβεστική, η οποία όμως δεν αποκρίθηκε στην κλήση. Στη συνέχεια κάλεσε τον Α.Σ. Πάχνας στις 13:30 και ενημέρωσε για τη φωτιά. Μέχρι τις 13:45 η Πυροσβεστική δεν είχε φτάσει ακόμα στη σκηνή, είπε.
Στην έκθεση καταγράφονται οι μαρτυρίες κι άλλων κατοίκων και περαστικών που ήταν αυτόπτες μάρτυρες, και οι οποίοι κατέθεσαν για τη ραγδαία εξάπλωση της φωτιάς.
Διαδικασία εκκένωσης
Η έκθεση καταγράφει τη διαδικασία εκκένωσης που ακολουθήθηκε με το ξέσπασμα της πυρκαγιάς. Όπως αναφέρεται, δόθηκε στους εμπειρογνώμονες λίστα με τις διαταγές εκκένωσης που έδειχναν τη μέρα και την ώρα που δόθηκαν. Οι πρώτες οδηγίες για εκκένωση δόθηκαν στην περιοχή της Μαλιάς, ενώ καθώς η φωτιά προχωρούσε δίνονταν επιπρόσθετες οδηγίες.
Σε χάρτη, παρουσιάζονται 17 οδηγίες εκκένωσης, από τις 14:00 στις 23 Ιουλίου στη Μαλιά, μέχρι τις 14:35 στις 24 Ιουλίου, στο Όμοδος. Οι οδηγίες δίνονταν είτε από την Πολιτική Άμυνα, είτε από την Πυροσβεστική Υπηρεσία ή και από τις δύο υπηρεσίες.
Συνέπειες πυρκαγιάς
Στην έκθεση καταγράφονται οι συνέπειες της πυρκαγιάς, όπως δόθηκαν στους ερευνητές από το Υπουργείο Εσωτερικών. Η φωτιά στοίχισε τη ζωή δύο ανθρώπων και οδήγησε σε τέσσερις καταγεγραμμένους τραυματισμούς (3 εγκαύματα και 1 αναπνευστικό).
Επίσης, προκάλεσε την πλήρη καταστροφή 224 κατοικιών, ενώ άλλα 308 σπίτια κάηκαν μερικώς. Επιπλέον, κάηκαν πλήρως ακόμη 83 αποθήκες και 30 μερικώς. Δεκαπέντε επιχειρήσεις κάηκαν πλήρως και άλλες 14 υπέστησαν ζημιές, το ίδιο κι άλλα 35 συνολικά υποστατικά (17 πλήρως και 18 μερικώς). Ακόμα, σημειώνεται ότι 300 οχήματα υπέστησαν ζημιές.
Δείτε εδώ την Ολόκληρη η έκθεση της ATF
Δείτε εδώ την Σύνοψη της έκθεσης
Δείτε φωτογραφίες
