Τι πήρε και τι έδωσε ο Τραμπ στον Ερντογάν - Το παζάρι για τα F-35 και το ρωσικό πετρέλαιο

Για την Άγκυρα, η επίσκεψη στον 47ο Πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ στόχευε στην επίλυση εκκρεμοτήτων μιας δεκαετίας και σίγουρα της περιόδου διακυβέρνησης των Δημοκρατικών, καθώς ο Τούρκος Πρόεδρος άπλωσε από νωρίς τη λίστα των επιθυμιών του, περιλαμβάνοντας:

• την απόκτηση F-16 και F-35 με επιστροφή στα σχετικά προγράμματα,

• την εμβάθυνση των διμερών ενεργειακών σχέσεων,

• τη συνεργασία στο πεδίο της αμυντικής βιομηχανίας,

• τη μεταφορά τεχνογνωσίας, αλλά και την αύξηση του διμερούς εμπορίου, με προμετωπίδα τη συμφωνία απόκτησης 200 νέων αεροσκαφών από την Boeing.

«Συνάντηση - συμβόλαιο»
Το γεγονός ότι ο Τούρκος Πρόεδρος είχε προετοιμάσει μια «συνάντηση – συμβόλαιο», δηλαδή μια ατζέντα από διαφορετικά εμπορικά deals με τον Αμερικανό Πρόεδρο, υπήρξε και το κλειδί για την επιτυχία της, αφού πρόσφερε στον οικοδεσπότη νέους οικονομικούς πόρους, αλλά και την ευκαιρία να πείσει την αμερικανική κοινή γνώμη για την απόδοση της προσωποκεντρικής του προσέγγισης στην εξωτερική πολιτική.

Νέες προτεραιότητες
Με τα… δώρα του Ερντογάν να ανέρχονται σε αρκετά δισεκατομμύρια δολάρια, ο Πρόεδρος Τραμπ ανταπάντησε πως ο ίδιος είναι διατεθειμένος να εξαιρέσει την Τουρκία από τις κυρώσεις του νόμου CAATSA για τα αμερικανικά μαχητικά αεροσκάφη, αρκεί να σταματήσει με την σειρά της να αγοράσει ρωσικό πετρέλαιο. Στην πράξη, δηλαδή, ο Αμερικανός Πρόεδρος ζήτησε από τον ομόλογό του να ιεραρχήσει τους συμμάχους του σε διεθνές επίπεδο, με δεδομένο ότι η Τουρκία διαθέτει το ρωσικό σύστημα S-400, το οποίο προκάλεσε την επιβολή των αμερικανικών κυρώσεων. Αν και το συγκεκριμένο οπλικό σύστημα δεν αναφέρθηκε ονομαστικά από πλευράς Τραμπ, εντούτοις έχει κινητοποιήσει ελληνικής καταγωγής μέλη του Κογκρέσου, καθώς η όποια εξαίρεση για την τουρκική πλευρά από το πλαίσιο των κυρώσεων, περνά μέσα από ψηφοφορία στο Καπιτώλιο, όπου η πλειοψηφία δεν είναι δεδομένη για το Λευκό Οίκο.

Την ίδια στιγμή, όμως, η στάση του Ντόναλντ Τραμπ έδειξε προς τον Τούρκο Πρόεδρο πως η επιστροφή του στο πρόγραμμα των μαχητικών αεροσκαφών περνά μέσα από την Ουκρανία, καθώς το ρωσικό πετρέλαιο χρηματοδοτεί τη στρατιωτική μηχανή της Μόσχας, απέναντι στην οποία στέκεται τώρα ο Πρόεδρος Ερντογάν. Χωρίς σαφές χρονοδιάγραμμα, «μπορούμε εύκολα να κάνουμε συμφωνία για τα F-35, αλλά ο Ερντογάν θα πρέπει να κάνει κάτι για μας πρώτα», είπε ο Τραμπ αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο και χωρίς, πάντως, να ξεκαθαρίζει τι θέλουν οι ΗΠΑ από την Τουρκία για να κλείσει η συμφωνία για τα F-35.

Για το Atlantic Council, η συνάντηση υπήρξε επιτυχής για τρεις λόγους, καθώς «σηματοδοτεί μια θετική, έστω και μερική, μετατόπιση του τόνου στη διμερή σχέση», ενώ «η εικόνα της κοινής συνέντευξης Τύπου ήταν εξαιρετικά θετική». Εξάλλου, τα συμφέροντα των ΗΠΑ ταυτίζονται με αυτά της Άγκυρας σε μια γκάμα θεμάτων, όπως η κατάσταση στη Συρία, την Ουκρανία, ο τερματισμός του πολέμου στη Γάζα, αλλά και η επανέναρξη μιας ευρύτερης αμυντικής βιομηχανικής συνεργασίας, με ανοιχτό και το κεφάλαιο διευθέτησης της HalkBank.

Επιπρόσθετα, «μετά τη συνεδρίαση κεκλεισμένων των θυρών, έχουμε ενδείξεις ότι επιτεύχθηκε σημαντική πρόοδος σε διάφορους τομείς», επισημαίνει το Atlantic Council, συμπεραίνοντας πως ότι δύο σημαντικές ενεργειακές συμφωνίες - μία για αγορές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) είκοσι ετών αξίας 43 δισεκατομμυρίων δολαρίων και μια συμφωνία για την πολιτική πυρηνική ενέργεια που περιλαμβάνει μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες - επισημοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της συνάντησης.

Ως προς το ελληνικό … χρώμα της συνάντησης, η επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης επανήλθε στο προσκήνιο ως αίτημα που μετέφερε ο Αμερικανός Πρόεδρος προς τον Τούρκο ομόλογο του, σε μια απόπειρα ικανοποίησης αιτημάτων που εμπεδώνουν μια αίσθηση ισορροπίας και ανεκτικότητας σε περιφερειακό επίπεδο.

Απογαλακτισμός από τη Ρωσία

Στη μεγάλη εικόνα, η ίδια η συνάντηση, η πλούσια εικόνα και η ατμόσφαιρα αποτύπωσαν την εγγύτητα των δύο ηγετών, αλλά και της διμερούς συνεργασίας, βελτιώνοντας τη διπλωματική θέση της Άγκυρας. Ωστόσο, «δεν θα είναι όλοι οι παρατηρητές στην Άγκυρα ή την Ουάσινγκτον ευχαριστημένοι με αυτή τη στενότερη ευθυγράμμιση, αλλά οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων έχουν ζυγίσει τα πλεονεκτήματα και προχωρούν» τονίζει η ίδια αμερικανική δεξαμενή σκέψης, υπογραμμίζοντας την παράμετρο… Ουκρανία.

Ακόμη και η επιστροφή στο πρόγραμμα των F-35 συνεπάγεται τον οικονομικό απογαλακτισμό της Μόσχας από την Άγκυρα, δηλαδή τη στέρηση πολύτιμων πόρων που προκύπτουν από το ρωσικό πετρέλαιο, ιδίως όταν υπάρχουν υπόνοιες ότι αυτό διαχέεται πέραν της γειτονικής χώρας.

Σε μια τέτοια περίπτωση, μερική άρση των κυρώσεων του νόμου CAATSA (Countering America's Adversaries Through Sanctions Act), θα άνοιγε το δρόμο της συμμετοχής της Τουρκίας ακόμη πιο ενεργά στον ευρωπαϊκό πυλώνα του ΝΑΤΟ. Ο απογαλακτισμός από τη Ρωσία είναι το ζητούμενο και στο πεδιο της διμερούς ενεργειακής συνεργασίας που υπογράφηκε χθες στο Λευκό Οίκο, καθώς «σηματοδοτεί μια εναλλακτική λύση στον κυρίαρχο ρόλο της Ρωσίας στον ενεργειακό τομέα της Τουρκίας μέσω του πυρηνικού σταθμού Akkuyu και μελλοντικών έργων», όπως επισημαίνεται, δίνοντας την ευκαιρία στην Τουρκία να γείρει την πλάστιγγα προς την πλευρά των ΗΠΑ, αν τελικά το επιλέξει.

«Στη συνάντηση συζητήθηκαν τα κοινά βήματα που θα κάνουμε το επόμενο διάστημα ως δύο σύμμαχες και φίλες χώρες. Η έμφαση δόθηκε σε τομείς περιφερειακής συνεργασίας που μπορούμε να εφαρμόσουμε. Ήταν μια εξαιρετικά παραγωγική και επιτυχημένη επίσκεψη» δήλωσε o Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, δίνοντας τον τόνο της χθεσινής ημέρας, με ανοιχτό τον οδικό χάρτη για την εφαρμογή των συμφωνηθέντων.

ΠΗΓΗ: Πρώτο Θέμα