Στόχος της Έκθεσης είναι η διαφάνεια και λογοδοσία στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων κατασκευαστικών έργων, μέσω της ανάλυσης των στοιχείων που αντλήθηκαν από το ηλεκτρονικό σύστημα δημοσίων συμβάσεων (eProcurement) για την περίοδο 2015–2024, με αξία σύμβασης μεγαλύτερη των €50.000.
Η συλλογή και αξιολόγηση των δεδομένων αυτών επιτρέπει στην εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με το βαθμό συγκέντρωσης της αγοράς και το βαθμό ανάπτυξης ανταγωνισμού.
Σύμφωνα με τον Γενικό Ελεγκτή, Ανδρέα Παπακωνσταντίνου, η ανάλυση καταδεικνύει ότι, παρά την ανάθεση μεγάλου αριθμού δημόσιων συμβάσεων (2.164), ένα σημαντικό ποσοστό της συνολικής συμβατικής αξίας συγκεντρώθηκε σε περιορισμένο αριθμό εργολάβων.
Συγκεκριμένα, τρεις εργολάβοι (Cyfield, Iacovou και Cybarco), παρόλο που μαζί ανέλαβαν μόνο το 13% του αριθμού των συμβάσεων, εξασφάλισαν το 40,8% της συνολικής αξίας της αγοράς. «Το εν λόγω στατιστικό υποδεικνύει αυξανόμενη συγκέντρωση της αγοράς για μεγάλα έργα σε συγκεκριμένους εργολάβους», υποδεικνύει ο Γενικός Ελεγκτής.
Ενδιαφέρον στοιχείο αποτελεί το γεγονός ότι η εταιρεία Cyfield κατέλαβε την πρώτη θέση στην κατανομή του μεριδίου αγοράς για τέσσερα συναπτά έτη (2019–2023), γεγονός που πιθανόν να αποτελεί ακόμη ένα στοιχείο ένδειξης δημιουργίας δεσπόζουσας θέσης.
Όπως τονίζει ο Ανδρέας Παπακωνσταντίνου, τυχόν έλλειψη ικανοποιητικού αριθμού επιλογών περιορίζει τη διαπραγματευτική ικανότητα του Κράτους και ίσως «αναγκάζει» την επανάληψη συνεργασιών με εργολάβους που ενδεχομένως δεν ανταποκρίνονται επαρκώς.
Επιπλέον, η συγκέντρωση των μεγάλων έργων σε συγκεκριμένους εργολάβους εγείρει ερωτήματα κατά πόσο οι συγκεκριμένοι φορείς διαθέτουν την επιχειρησιακή ικανότητα να υλοποιούν παράλληλα πολλαπλά έργα με επιτυχία.
Τα πιο πάνω προκαλούν ιδιαίτερη ανησυχία, ιδιαιτέρως από το γεγονός ότι αρκετά μεγάλα έργα της Κυπριακής Δημοκρατίας είτε υπόκεινται σε μεγάλες καθυστερήσεις ή δεν ολοκληρώνονται καθόλου.
Παρά τη συγκέντρωση μεγάλου μέρους της αξίας των συμβάσεων σε λίγους εργολάβους, το 80% του συνολικού αριθμού των συμβάσεων κατανέμεται σε μεγάλο αριθμό μικρότερων εργολάβων. Από τις 2.164 συμβάσεις, οι 1.734 αναλήφθηκαν από μικρούς ή μεμονωμένους εργολάβους, γεγονός που υποδηλώνει πολυκερματισμό της αγοράς στα έργα μικρότερης κλίμακας.
Η συμμετοχή οικονομικών φορέων σε διαγωνισμούς κρίνεται ικανοποιητική προς περιορισμένη. Το 60,3% των διαγωνισμών (2021-2024) προσέλκυσε τουλάχιστον τρεις συμμετοχές, ενώ στο 14,2% των περιπτώσεων δεν υπήρξε καθόλου ανταγωνισμός.
Η αποτροπή φαινομένων υπερσυγκέντρωσης ή πολυκερματισμού αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη διαμόρφωση μιας υγιούς και ανταγωνιστικής αγοράς δημοσίων έργων, προς όφελος της οικονομίας και κατ’ επέκταση των πολιτών.
Από τη διαφορά μεταξύ του μέσου όρου της συμβατικής διάρκειας και του μέσου όρου πραγματικής διάρκειας των Έργων προκύπτει χρονική καθυστέρηση της τάξεως των 461 ημερών, δηλαδή 76,7% σε σχέση με τον αρχικό συμβατικό χρόνο εκτέλεσης τους.
Οι λόγοι καθυστέρησης δεν αποτελούν αντικείμενο της παρούσας Ειδικής Έκθεσης, επομένως η Υπηρεσία δεν έχει εξετάσει κατά πόσο αυτές ήταν αιτιολογημένες, εγκεκριμένες και ποιο συμβαλλόμενο βαραίνουν (Αναθέτουσα Αρχή ή Ανάδοχο).
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Το Κυπριακό συζήτησε μαζί με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ χθες στο περιθώριο της Συνόδου για τη Γάζα, όπως ανέφερε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Χριστοδουλίδης.
