Η σύσκεψη, που έχει προγραμματιστεί για σήμερα στο γραφείο του, έχει διττό σκοπό: Την εξασφάλιση εσωτερικής συναίνεσης ενόψει της συνάντησης με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, αλλά και την ενημέρωση των τ/κ κομμάτων για την πρόσφατη επίσκεψή του, στην Άγκυρα.
Η χρονική συγκυρία και ο χαρακτήρας της σύσκεψης αυτής, δεν μπορούν να θεωρηθούν τυχαία. Αντιθέτως, αναδεικνύουν ότι ο νέος κατοχικός ηγέτης προσέρχεται στη συνάντηση της Πέμπτης όχι ως αυτόνομος συνομιλητής αλλά ως εκπρόσωπος μιας ευρύτερης εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής εξάρτησης, η οποία καθορίζεται από τις κατευθυντήριες γραμμές της Άγκυρας.
Η Λευκωσία με καθαρή πολιτική γραμμή
Από την πλευρά της Κυπριακής Δημοκρατίας, η θέση παραμένει συνεπής και διαυγής. Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, όπως επανέλαβε ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης, προσέρχεται στη συνάντηση με σαφές πλαίσιο: Επανεκκίνηση από το σημείο που σταμάτησαν οι συνομιλίες στο Κραν Μοντανά, πλήρης προσήλωση στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας και στις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και στόχος για αποκατάσταση τακτικών επαφών που θα οδηγήσουν σε μια νέα πολυμερή διάσκεψη.
Σε αντίθεση με την ξεκάθαρη τοποθέτηση της Λευκωσίας, η τουρκοκυπριακή πλευρά εμφανίζεται να κινείται μέσα σε ένα σύνθετο πλέγμα εσωτερικών αναγκών, ξένων επιρροών και, κυρίως, χαμηλών προσδοκιών που η ίδια καλλιεργεί.
Ο Ερχιουρμάν χαμηλώνει τον πήχη – και ενισχύει την αβεβαιότητα
Ο νέος κατοχικός ηγέτης, εμφανίζεται διαρκώς προσεκτικός στις δηλώσεις του, υποστηρίζοντας ότι «δεν είναι σωστό να περιμένουμε να ξεκαθαρίσουν τα θέματα μέσα σε μια ώρα». Αν και αυτό εκ πρώτης όψεως φαίνεται ρεαλιστικό, στην πραγματικότητα μεταφράζεται σε μια στρατηγική συνεχούς αποφυγής δεσμεύσεων. Ο Ερχιουρμάν επιλέγει να αναπαράγει τη ρητορική της χαμηλής προσδοκίας, εξηγώντας ότι τα οκτώ χρόνια που πέρασαν «δεν έχουν αναζωπυρώσει ελπίδες για λύση» και ότι το κλίμα δεν είναι ευνοϊκό.
Το πρόβλημα δεν είναι η διαπίστωση, αλλά είναι η μονομερής ερμηνεία της. Ο κατοχικός ηγέτης παρουσιάζει το κλίμα ως εξωτερική πραγματικότητα, που δεν ελέγχεται, παραβλέποντας ότι μεγάλο μέρος της στασιμότητας τα τελευταία χρόνια οφείλεται στην τουρκική επιβολή της γραμμής των δύο κρατών – μια θέση που επανέλαβε πρόσφατα και ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, ο οποίος έφτασε στο σημείο να χαρακτηρίσει τον τουρκικό στρατό ως εγγυητή «της ειρηνικής ζωής από το 1974».
Η στάση Ερχιουρμάν, που αποφεύγει να αντιταχθεί δημόσια σε αυτή τη ρητορική, δημιουργεί εύλογες αμφιβολίες για το κατά πόσο εκπροσωπεί μια πραγματικά νέα εποχή ηγεσίας στα κατεχόμενα ή απλώς μια πιο “ευγενική” συνέχεια της γραμμής Τατάρ.
Η σύσκεψη με τα τ/κ κόμματα: διαβούλευση ή αναζήτηση κάλυψης;
Η σημερινή σύσκεψη με το συμβούλιο των πολιτικών κομμάτων πραγματοποιείται υπό αυτό το πρίσμα. Παρουσιάζεται ως διαδικασία διαβούλευσης, αλλά ταυτόχρονα λειτουργεί ως μηχανισμός εξασφάλισης πολιτικής κάλυψης πριν από μια κρίσιμη συνάντηση που ενδέχεται να εκθέσει αντιφάσεις μεταξύ της τουρκοκυπριακής ηγεσίας και της Άγκυρας.
Η ανακοίνωση ότι ο Ερχιουρμάν θα ενημερώσει τα κόμματα για τις επαφές του στην Τουρκία, ενισχύει την αίσθηση ότι το πραγματικό κέντρο λήψης αποφάσεων παραμένει εκτός Κύπρου. Η ανάγκη για «αξιολογήσεις» από τα τ/κ κόμματα πριν από μια συνάντηση του κατοχικού ηγέτη με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, δείχνει ότι ο Ερχιουρμάν δεν επιδιώκει να προσέλθει ως ηγέτης με αυτόνομη πολιτική βαρύτητα, αλλά ως διαμεσολαβητής μεταξύ εσωτερικών ισορροπιών και εξωτερικών εξαρτήσεων.
Το πραγματικό ζητούμενο: Υπέρβαση ή διαχείριση;
Το μεγάλο ερώτημα είναι αν η συνάντηση της Πέμπτης θα αποτελέσει μια ευκαιρία να ανοίξει ένας ουσιαστικός διάλογος ή αν θα εξελιχθεί σε μια διαδικασία χαμηλών προσδοκιών που εξυπηρετεί μόνο τη διατήρηση των υφιστάμενων ισορροπιών. Για να συμβεί το πρώτο, απαιτείται πολιτικό θάρρος, ξεκάθαρη δέσμευση στη διαδικασία του ΟΗΕ και το σημαντικότερο, αποστασιοποίηση από τη διχοτομική γραμμή της Άγκυρας.
Μέχρι στιγμής, ο Ερχιουρμάν δείχνει να επενδύει περισσότερο στη διαχείριση του εσωτερικού του ακροατηρίου, παρά στη διαμόρφωση μιας δυναμικής που θα επιτρέψει την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων.
Η συνάντηση της Πέμπτης θα δείξει κατά πόσο ο νέος κατοχικός ηγέτης είναι διατεθειμένος να αναλάβει ρόλο που υπερβαίνει τα στενά όρια των εσωτερικών του εξαρτήσεων.
