Με στοχευμένη κριτική στην κυβέρνηση Χριστοδουλίδη και έμφαση σε κοινωνικά και ενεργειακά ζητήματα, η ηγεσία του κόμματος προσπαθεί να πείσει ότι παραμένει ο βασικός πόλος αντιπολίτευσης. Ωστόσο, παρά τη ρητορική και τις πρωτοβουλίες, το ερώτημα που παραμένει ανοιχτό είναι γιατί το ΑΚΕΛ, δεν φαίνεται να κεφαλαιοποιεί τη θέση του στην αντιπολίτευση, σε βαθμό που θα αναμενόταν;
Σε πρόσφατη πολιτική συγκέντρωση στη Λεμεσό, ο Γενικός Γραμματέας του κόμματος, Στέφανος Στεφάνου, έστρεψε τα πυρά του κατά της κυβέρνησης, κάνοντας λόγο για «ανικανότητα και κατωτερότητα των περιστάσεων», με αφορμή την καθυστέρηση στο τερματικό LNG στο Βασιλικό και την αποτυχία στην προώθηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης. Υποστήριξε ότι το ΑΚΕΛ αποτελεί την πραγματική, συνεπή αντιπολιτευτική δύναμη, με προτάσεις και παρεμβάσεις υπέρ της κοινωνίας.
Ρητορική αντιπολίτευσης χωρίς πολιτική εκτόξευση
Το βασικό πολιτικό ζήτημα, όμως, είναι πως παρά τα λόγια και την έντονη κοινοβουλευτική παρουσία, το ΑΚΕΛ δεν φαίνεται να κερδίζει καθαρό έδαφος στην κοινωνία. Ακόμα και σε εσωτερικές του δημοσκοπήσεις, που συνήθως είναι πιο «ευνοϊκές» από τις δημόσιες, η στήριξή του κινείται σταθερά μεταξύ 20% και 23%. Ποσοστά σχεδόν ταυτόσημα με εκείνα των τελευταίων εκλογών, παρά τη φθορά της κυβέρνησης και την έλλειψη ισχυρής ιδεολογικής αντιπολίτευσης, από άλλα κόμματα.
Πρόκειται για μια παραδοξότητα, αλλά όχι ανεξήγητη. Το ΑΚΕΛ, αν και ιστορικά ισχυρό, φαίνεται να δυσκολεύεται να εκφράσει αποτελεσματικά τη νέα κοινωνική πραγματικότητα: Τους επισφαλώς εργαζόμενους, τους νέους, τους αποστασιοποιημένους πολίτες. Η ρητορική περί «αντιλαϊκών πολιτικών» και «κοινωνικής συμμαχίας», αν και παραμένει συνεπής στην κομματική γραμμή, δεν μεταφράζεται αυτόματα σε ψήφους ή αυξημένη επιρροή.
Η φθορά της κυβέρνησης Χριστοδουλίδη, δεν αρκεί. Ο πολιτικός κερδισμένος πρέπει να πείσει για το τι διαφορετικό θα πράξει — όχι μόνο για το τι καταγγέλλει. Και εκεί, το ΑΚΕΛ φαίνεται να αντιμετωπίζει ένα αφήγημα που φθίνει, ή τουλάχιστον δεν εμπνέει νέες κοινωνικές συμμαχίες.
Οργάνωση, πρόσωπα και οι προκλήσεις της ανανέωσης
Σε οργανωτικό επίπεδο, η εκλογική προετοιμασία έχει ξεκινήσει. Όπως δήλωσε ο βουλευτής και μέλος του Πολιτικού Γραφείου Αντρέας Καυκαλιάς, έχουν ενεργοποιηθεί τα κομματικά όργανα, και εντός των επόμενων εβδομάδων αναμένονται αποφάσεις από το Πολιτικό Γραφείο για τους στόχους και την τακτική ενόψει εκλογών.
Η σύνθεση των ψηφοδελτίων αποτελεί μια δοκιμασία για την αξιοπιστία του κόμματος, όσον αφορά την ανανέωση. Το όριο των τριών θητειών για τους βουλευτές, είναι πάγια κομματική θέση, όμως υπάρχει πρόβλεψη για εξαιρέσεις. Από τους Αντρέα Καυκαλιά, Γιώργο Λουκαΐδη και Άριστο Δαμιανού, μόνο δύο μπορούν να λάβουν έγκριση για τέταρτη υποψηφιότητα, με απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής. Εάν το κόμμα φανεί πρόθυμο να υπαναχωρήσει στις αρχές του, υπάρχει ο κίνδυνος να ενισχυθεί η αίσθηση εσωστρέφειας και κομματικού συντηρητισμού.
Η πολιτική ανανέωση δεν είναι απλώς θέμα ηλικίας ή αριθμού θητειών. Είναι θέμα πολιτικής φρεσκάδας, ρεαλιστικών προτάσεων και επικοινωνίας με τη βάση. Αν το ΑΚΕΛ περιοριστεί στην ανακύκλωση προσώπων και στην αναπαραγωγή παλαιών αφηγημάτων, δύσκολα θα αλλάξει η στασιμότητα που καταγράφεται στις μετρήσεις.
Συστράτευση με ερωτηματικά
Ο Γ.Γ. του κόμματος κάλεσε σε «συστράτευση» με στόχο ένα πιο ισχυρό ΑΚΕΛ, προκειμένου να «υπερασπιστεί τα δίκαια της κοινωνίας και να ανοίξει δρόμους ελπίδας και προοπτικής». Το στοίχημα είναι σημαντικό, όμως η ελπίδα δεν χτίζεται μόνο με πολιτικά συνθήματα, αλλά με πειστικότητα, σαφή πολιτικό σχέδιο και χειροπιαστά αποτελέσματα.
Η επόμενη περίοδος θα κρίνει εάν το ΑΚΕΛ θα καταφέρει να μετατρέψει τον θεσμικό του ρόλο σε κοινωνική δυναμική, ή αν θα παραμείνει σε μια στατική κατάσταση, που του εξασφαλίζει μεν παρουσία στη Βουλή, αλλά του στερεί τη δυνατότητα πραγματικής πολιτικής ανατροπής.
