Η ψυχοθεραπεύτρια Antonieta Contreras δίνει, μέσα από άρθρο της στο Psychology Today, έναν σύγχρονο και ουσιαστικό ορισμό: τραύμα είναι η μακροχρόνια διαταραχή της ψυχολογικής, νευροβιολογικής και κοινωνικής λειτουργίας ενός ανθρώπου, όταν το σύστημά του δεν μπορεί να επεξεργαστεί και να αποφορτίσει αυτό που έζησε. Και εδώ έρχονται οι λέξεις – κλειδιά: ανεπεξέργαστο και αντιληπτό. Δεν έχει τόση σημασία τι συνέβη. Σημασία έχει πώς το ερμηνεύσατε και αν το νιώσατε ως απειλή ή ήττα.
Φανταστείτε ένα παιδί έξι ετών να βλέπει τη μητέρα του να σωριάζεται στο πάτωμα από εξάντληση. Ένας ενήλικας θα καταλάβει πως πιθανότατα χρειάζεται απλώς ξεκούραση. Όμως το παιδί μπορεί να το βιώσει ως εγκατάλειψη ή θάνατο. Δεν έχει τα «εργαλεία» να εξηγήσει τι συμβαίνει. Και ο εγκέφαλός του τού στέλνει ένα και μόνο σήμα: κίνδυνος.
Εναλλακτικά, φανταστείτε έναν διευθυντή που χάνει τη δουλειά του. Αν η ταυτότητά του ήταν δεμένη αποκλειστικά με την επαγγελματική του επιτυχία, η απόλυση μπορεί να μεταφραστεί σε κοινωνικό θάνατο: απόρριψη, ντροπή, απογοήτευση. Ίσως όχι αντικειμενικά απειλητικό, αλλά υπαρξιακά δυσβάσταχτο.
Αυτό που κάνει ένα γεγονός τραυματικό είναι η υποκειμενική αίσθηση της ανημποριάς και η πεποίθηση ότι δεν υπάρχει διέξοδος. Το σώμα και ο νους σας μπαίνουν σε συναγερμό: πανικός, πάγωμα, συναισθηματική αποσύνδεση. Δεν πρόκειται για υπερβολή ή αδυναμία, αλλά για έναν μηχανισμό προστασίας που ενεργοποιείται όταν δεν βρίσκουμε τρόπο να νιώσουμε ασφαλείς. Όπως σημειώνει η Δρ. Contreras, δεν πληγώνονται όλοι όσοι ζουν ένα τρομακτικό γεγονός. Οι διασώστες, για παράδειγμα, συχνά διατηρούν την ψυχραιμία τους ακόμα και σε ακραίες συνθήκες. Η εκπαίδευσή τους, η στήριξη της ομάδας τους και το αίσθημα ότι έχουν ρόλο και σκοπό τούς προσφέρουν ένα προστατευτικό «δίχτυ» απέναντι στο τραύμα.
Έρευνες δείχνουν ότι υπάρχουν τρεις βασικές μεταβλητές που επηρεάζουν το αν ένα βίωμα θα μας αφήσει τραυματισμένους:
Η ίδια εμπειρία, π.χ. ένα διαζύγιο, μπορεί να βιωθεί ως τέλος ή ως ευκαιρία. Το νόημα που δίνουμε στα γεγονότα διαμορφώνει σε βάθος το πώς θα τα επεξεργαστεί το σώμα και ο εγκέφαλός μας.
Το πιο ισχυρό αντίδοτο απέναντι στην τραυματική εμπειρία είναι η παρουσία ελπίδας. Όσο μέσα μας διατηρείται, έστω αμυδρά, η πεποίθηση πως μπορούμε να τα καταφέρουμε ή πως η δυσκολία αυτή δεν θα κρατήσει για πάντα, το νευρικό μας σύστημα αποκρίνεται διαφορετικά. Κινείται σε πιο ήπιους ρυθμούς, με λιγότερη ένταση και περισσότερη ψυχραιμία. Η απώλεια της ελπίδας, αντίθετα, είναι το σημείο που ο εγκέφαλος μας περνάει σε μόνιμο συναγερμό. Κι εκεί είναι που χρειαζόμαστε στήριξη: ψυχολογική, κοινωνική, αλλά και εσωτερική.
Το πιο αισιόδοξο μήνυμα; Αν το τραύμα δεν προκαλείται αυστηρά από το ίδιο το γεγονός, αλλά από το πώς το βιώσαμε, τότε υπάρχει και ελπίδα αποκατάστασης. Μπορούμε να μάθουμε να ερμηνεύουμε αλλιώς, να αποκτούμε εργαλεία, να επαναφέρουμε την εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και στους άλλους. Όπως σημειώνει η Δρ. Contreras, το νευρικό μας σύστημα είναι σοφό. Δεν είναι δυσλειτουργικό, είναι εκπαιδευμένο να προστατεύει. Ακόμη κι αν «κολλήσει» σε παλιούς φόβους, μπορεί να μάθει ξανά. Και τότε η αποκατάσταση είναι όχι μόνο πιθανή, αλλά φυσική.
ΠΗΓΗ: ygeiamou.gr
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
«Περιορισμένη αισιοδοξία» εξέφρασαν αρμόδιες πηγές την Τετάρτη σε σχέση με το αποτέλεσμα της άτυπης διευρυμένης συνάντησης για το Κυπριακό υπό τον ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, σημειώνοντας όμως την ετοιμότητα της ελληνοκυπριακής πλευράς να συζητήσει για τα θέματα που εκκρεμούν όσον αφορά στα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης αλλά και για περισσότερη πρόοδο σχετικά με την όλη διαδικασία.
