ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: VIDEO: Δείτε ολόκληρη τη συνέντευξη του ΠτΔ στο «Τ» μέσα στο προεδρικό αυτοκίνητο – Όλα όσα αποκαλύπτει
Η Νέα Υόρκη γίνεται για ακόμη μια φορά το επίκεντρο των διπλωματικών ζυμώσεων για το Κυπριακό, καθώς το Σάββατο 27 Σεπτεμβρίου αναμένεται να πραγματοποιηθεί τριμερής συνάντηση μεταξύ του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, του Προέδρου Νίκου Χριστοδουλίδη και του κατοχικού ηγέτη Ερσίν Τατάρ, στο περιθώριο της 80ής Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Η συνάντηση αυτή, παρότι δεν αναμένεται να οδηγήσει άμεσα σε ουσιαστικές εξελίξεις, αποτελεί μια κρίσιμη στιγμή ανασκόπησης και αξιολόγησης της πορείας του Κυπριακού — ή, για να είμαστε ακριβείς, της μακρόχρονης ακινησίας του.
Η τριμερής διεξάγεται σε μια ιδιαίτερα ευαίσθητη πολιτική συγκυρία. Απομένουν μόλις τρεις εβδομάδες για τις λεγόμενες «προεδρικές εκλογές» στα κατεχόμενα (19 Οκτωβρίου), που επηρεάζει τις εσωτερικές ισορροπίες της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Ο νυν ηγέτης Ερσίν Τατάρ, σταθερός υποστηρικτής της λύσης δύο κρατών, επιδιώκει να εκμεταλλευτεί τη συμμετοχή του στη Γενική Συνέλευση και την τριμερή ως εργαλείο ενίσχυσης της εικόνας του, ενόψει της αναμέτρησης.
Από την άλλη, η ελληνοκυπριακή πλευρά —αν και κρατά χαμηλά τον πήχη των προσδοκιών— βλέπει τη συνάντηση ως μέσο διατήρησης της διεθνούς κινητικότητας γύρω από το Κυπριακό, ενισχύοντας παράλληλα τη διπλωματική πίεση προς την τουρκική πλευρά.
Για τον Αντόνιο Γκουτέρες, ο οποίος έχει επανειλημμένα προσπαθήσει να μεσολαβήσει για επανέναρξη των συνομιλιών, η τριμερής της 27ης Σεπτεμβρίου δεν είναι παρά ένα ακόμη κομμάτι της συνολικής του στρατηγικής: Να διατηρηθεί το Κυπριακό ψηλά στην ατζέντα του ΟΗΕ, σε ένα διεθνές περιβάλλον, γεμάτο κρίσεις και συγκρούσεις. Όπως επισημαίνουν διπλωματικοί κύκλοι, ο ΓΓ του ΟΗΕ βλέπει τη συνάντηση περισσότερο ως "αναγνωριστική", ενόψει των πιθανών ανακατατάξεων μετά τις «εκλογές» στα κατεχόμενα.
Το σημαντικότερο όμως, είναι ότι η συνάντηση αυτή, πραγματοποιείται στο πλαίσιο των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας, που επιμένουν στη μορφή της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Κάτι που, προς το παρόν, προσκρούει στη ρητορική και τη στρατηγική του Ερσίν Τατάρ και της Άγκυρας.
Η πρόσφατη επίσκεψη της Μαρίας Άνχελα Ολγκίν, προσωπικής απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα στην Κύπρο, αποτέλεσε μια κρίσιμη κίνηση προετοιμασίας ενόψει της τριμερούς. Η Ολγκίν, κατά τις επαφές της με τους δύο ηγέτες αλλά και με εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών και του ΟΗΕ στην Κύπρο, επιδίωξε να καταγράψει την πρόοδο – ή την απουσία της – σε σχέση με Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) που είχαν τεθεί στο τραπέζι κατά τις προηγούμενες πολυμερείς διασκέψεις (Γενεύη – Μάρτιος και Νέα Υόρκη – Ιούλιος 2025).
Σύμφωνα με πληροφορίες, η Ολγκίν επιχείρησε να αποτιμήσει τη βούληση των δύο πλευρών για ουσιαστικό διάλογο, αλλά και να καταγράψει πιθανά σημεία επαφής για μια μελλοντική διαπραγμάτευση. Η ίδια δεν έκρυψε την απογοήτευσή της για την ακαμψία της τουρκοκυπριακής πλευράς, ωστόσο σημείωσε την προθυμία της ελληνοκυπριακής πλευράς για επανέναρξη των συνομιλιών εντός του συμφωνημένου πλαισίου.
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, υπενθύμισε ότι στόχος της Λευκωσίας παραμένει η επανέναρξη ουσιαστικών συνομιλιών για μια βιώσιμη λύση του Κυπριακού. Αν και αναγνώρισε πως δεν έχουν ακόμη επιτευχθεί οι απαραίτητες συνθήκες, εξέφρασε την ικανοποίησή του για την κινητικότητα που επέφερε η πρωτοβουλία του ΓΓ του ΟΗΕ.
«Το επταετές τέλμα που υπήρχε έχει τερματιστεί», ανέφερε χαρακτηριστικά, τονίζοντας πως βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη μεταβατική φάση. Η παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας στη Νέα Υόρκη συνοδεύεται από σειρά επαφών υψηλού επιπέδου με ηγέτες κρατών και κορυφαίους διεθνείς παράγοντες, με σκοπό την ενίσχυση της διεθνούς στήριξης προς τις θέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η πραγματική κρισιμότητα ωστόσο αναμένεται να κορυφωθεί μετά τις λεγόμενες εκλογές στα κατεχόμενα, καθώς ήδη ο ΟΗΕ έχει προαναγγείλει νέα πολυμερή διάσκεψη, μέχρι το τέλος του 2025. Ανάλογα με το εκλογικό αποτέλεσμα, οι ισορροπίες στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, ενδέχεται να μεταβληθούν, δραστικά.
Εφόσον ο Τατάρ διατηρήσει τη θέση του, οι προοπτικές παραμένουν δυσμενείς, καθώς δεν φαίνεται διατεθειμένος να αποχωρήσει από την πολιτική της «λύσης δύο κρατών». Αντιθέτως, σε περίπτωση νίκης του Τουφάν Ερχιουρμάν —ο οποίος έχει εκφράσει στήριξη στη μορφή της ομοσπονδίας— θα ανοίξει παράθυρο για ουσιαστικό διάλογο, χωρίς ωστόσο να αναμένει κανείς, ότι ο νέος ηγέτης των Τ/κ θα κάνει τη διαφορά.
Η διπλωματική σκακιέρα δεν περιορίζεται στην Κύπρο και στον ΟΗΕ. Παράγοντες όπως η Ε.Ε., οι ΗΠΑ, αλλά και περιφερειακές δυνάμεις όπως η Ιορδανία, ο Λίβανος και η Αίγυπτος, με τους οποίους ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης συναντάται στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης, παρακολουθούν με αυξανόμενο ενδιαφέρον τις εξελίξεις. Η γεωπολιτική θέση της Κύπρου και οι ενεργειακοί της σχεδιασμοί, προσδίδουν στρατηγική βαρύτητα στο Κυπριακό, όχι μόνο ως πρόβλημα κατοχής, αλλά και ως ζήτημα σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Κυπριακή Δημοκρατία επιχειρεί να αξιοποιήσει το διεθνές ενδιαφέρον, οικοδομώντας σταθερές συμμαχίες και επιμένοντας στην ανάγκη λύσης στη βάση του διεθνούς δικαίου και των ευρωπαϊκών αρχών. Η παρουσία του Χριστοδουλίδη στη Νέα Υόρκη αποσκοπεί και στο να ενισχύσει αυτή τη στρατηγική, μεταφέροντας το μήνυμα ότι η Λευκωσία παραμένει δεσμευμένη στην ειρηνική επίλυση, αλλά δεν θα αποδεχτεί λύσεις εκτός του συμφωνημένου πλαισίου.
Ο Ερσίν Τατάρ, από την πλευρά του, φτάνει στη Νέα Υόρκη με βασική αποστολή να ενισχύσει την πολιτική του εικόνα ενώπιον της τουρκοκυπριακής κοινής γνώμης, ενόψει των «εκλογών». Οι επανειλημμένες δηλώσεις του υπέρ της λύσης δύο κρατών —σε πλήρη ευθυγράμμιση με την Άγκυρα— τον έχουν απομονώσει από ένα μέρος της τουρκοκυπριακής κοινωνίας, κυρίως την πιο μετριοπαθή ή κοσμική μερίδα, που βλέπει το αδιέξοδο να διαιωνίζεται.
Η παρουσία του στη Γενική Συνέλευση, η συμμετοχή του στην τριμερή, ακόμη και μια ενδεχόμενη «σκληρή» στάση απέναντι στον ΓΓ του ΟΗΕ, μπορούν να λειτουργήσουν επικοινωνιακά υπέρ του —αν και δεν αναμένονται αλλαγές ουσίας. Το πιθανότερο είναι ότι θα επαναλάβει τις πάγιες θέσεις του και θα προσπαθήσει να εμφανίσει την ελληνοκυπριακή πλευρά ως αδιάλλακτη.
Αν και η τριμερής δεν προδιαγράφεται ως σταθμός μεγάλης προόδου, δεν στερείται σημασίας. Όπως αναφέρουν διπλωματικοί αναλυτές, πρόκειται για έναν προθάλαμο της επόμενης φάσης, που είτε θα οδηγήσει σε νέα πολυμερή διάσκεψη, με ουσιαστικό περιεχόμενο —σε περίπτωση αλλαγών στο τουρκοκυπριακό πολιτικό σκηνικό— είτε θα παγιώσει περαιτέρω την ακινησία.
Ο ρόλος του Αντόνιο Γκουτέρες είναι κρίσιμος. Αν και έχει κουραστεί από τις άκαρπες προσπάθειες του παρελθόντος, επιμένει στην προσπάθεια αναθέρμανσης του διαλόγου. Η παρουσία της Μαρίας Άνχελα Ολγκίν ως προσωπικής του απεσταλμένης αποτελεί ένδειξη ότι δεν εγκαταλείπει τις ελπίδες για λύση —ακόμα και αν οι συνθήκες δεν είναι ώριμες.
Η τριμερής συνάντηση Γκουτέρες - Χριστοδουλίδη - Τατάρ στη Νέα Υόρκη είναι μια διπλωματική ανάσα αλλά όχι πολιτική τομή. Η έλλειψη συγκλίσεων, η εμμονή της τουρκικής πλευράς σε λύση δύο κρατών και η προεκλογική ρητορική στα κατεχόμενα περιορίζουν δραστικά το πεδίο δυναμικής διαπραγμάτευσης.
Ωστόσο, στο πεδίο της διεθνούς νομιμότητας και της στρατηγικής επιμονής, η Κυπριακή Δημοκρατία κερδίζει έδαφος. Η προσήλωση της Λευκωσίας στη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία ως μοναδικό βιώσιμο μοντέλο λύσης ενισχύεται από τη στήριξη του ΟΗΕ και κρατά ζωντανό το Κυπριακό στη διεθνή ατζέντα.
Το αν θα υπάρξει ουσιαστική εξέλιξη μέσα στο 2025, θα εξαρτηθεί από τις πολιτικές εξελίξεις στα κατεχόμενα, τις επιλογές της Τουρκίας και τη συνέχιση της πίεσης από τον διεθνή παράγοντα. Η τριμερής ίσως δεν δώσει λύσεις, αλλά σίγουρα προσφέρει ενδείξεις για την κατεύθυνση της επόμενης ημέρας.
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Σε μια πορεία από το Προεδρικό Μέγαρο μέχρι την Πάφο, ο Νίκος Χριστοδουλίδης ανοίγει τις πόρτες του προεδρικού οχήματος για πρώτη φορά σε Μέσο Ενημέρωσης.
