Στρατηγική αναβάθμιση με μετρήσιμα έργα, η νέα ατζέντα Κύπρου και ΗΑΕ
Μόνο συμβολική δεν είναι η πρώτη επίσημη επίσκεψη του Προέδρου των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Sheikh Mohamed bin Zayed Al Nahyan στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Πριν από δέκα χρόνια, το σημείο αυτό ήταν ένα «κρυφό διαμάντι» για τους ντόπιους, που κατασκήνωναν δωρεάν στην παραλία. Σήμερα, και οι δύο πλευρές του δρόμου είναι γεμάτες εργοτάξια, ενώ μεγάλος κατασκευαστής υπόσχεται να μετατρέψει το κάποτε ήσυχο χωριό σε πολυτελές καταφύγιο για την παγκόσμια ελίτ. Η εντυπωσιακή μεταμόρφωση της παραλίας του Γιαλέ από φυσικό και ανεξερεύνητο παράδεισο σε «hot spot» τουρισμού αποτελεί μικρογραφία της εκρηκτικής ανόδου της Αλβανίας, μαζί με τα κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα που τη συνοδεύουν.
Ένα πολλά υποσχόμενα μέρος
Ενώ μεγάλο μέρος του κόσμου βρισκόταν ακόμα σε lockdown λόγω πανδημίας, η Αλβανία άνοιξε τις πόρτες της τον Ιούλιο του 2020. Οι ταξιδιώτες που ήθελαν να δουν κάτι πέρα από τους τέσσερις τοίχους του σπιτιού τους, ανταποκρίθηκαν χωρίς δεύτερη σκέψη. Περισσότεροι από 5,6 εκατομμύρια επισκέπτες βρέθηκαν στη χώρα το 2021, πρόκειται δηλαδή, για αύξηση 114% σε σχέση με το 2020. Δεν ήταν όμως μόνο τα «ανοιχτά σύνορα» που προσέλκυσαν περισσότερους τους τουρίστες.
Δημοφιλείς ευρωπαϊκοί προορισμοί όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία γίνονταν ολοένα και πιο ακριβοί. Η Αλβανία πρόσφερε φύση και παραλίες παγκόσμιας κλάσης σε πολύ χαμηλότερες τιμές. Το 2020, μια βραδιά σε ξενοδοχείο μπροστά στη θάλασσα τον Αύγουστο κόστιζε μόλις 30 ευρώ με πρωινό, ενώ οι ξαπλώστρες ξεκινούσαν από 3 ευρώ.
Αν και αρκετοί ταξιδιώτες γνώρισαν τα Τίρανα και τις παραλίες με την πιο παραδοσιακή πρακτική μάρκετινγκ, δηλαδή «από στόμα σε στόμα», τα social media απογείωσαν την ιδέα των διακοπών στην Αλβανία. Το 2024, η χώρα συγκέντρωσε περισσότερες από 3,8 εκατ. δημοσιεύσεις στο Instagram με πάνω από 106 δισεκατομμύρια προβολές, πλησιάζοντας παραδοσιακούς και καθιερωμένους προορισμούς, όπως η Ιταλία και η Ελλάδα.
Αυτό που ξεκίνησε ως σταθερή ροή επισκεπτών εξελίχθηκε σε… τσουνάμι. Σύμφωνα με το Politico, το 2023, η Αλβανία υποδέχθηκε ρεκόρ τουριστών οι οποίοι άγγιξαν τα 10 εκατομμύρια – αύξηση 35% σε ετήσια βάση, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής. Το 2024, οι επισκέπτες έφτασαν τα 11,7 εκατ., νέο ρεκόρ και αύξηση 15%, όπως δήλωσε η υπουργός Τουρισμού, Μιρέλα Κουμπάρο. Για φέτος, η κυβέρνηση ελπίζει σε πάνω από 15 εκατ. αφίξεις – σε μια χώρα με πληθυσμό μόλις 2,7 εκατ. κατοίκους.
Σήμερα, οι επισκέπτες συνεισφέρουν περίπου το 8% του ΑΕΠ, δημιουργώντας δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας. Για μία από τις φτωχότερες χώρες της Ευρώπης, η «τουριστική συνήθεια» είναι δύσκολο να κοπεί. Οι Ευρωπαίοι αποτελούν την πλειονότητα των επισκεπτών, με Γερμανούς, Ιταλούς, Πολωνούς και Γάλλους στην κορυφή της λίστας, σύμφωνα με τα τοπικά ΜΜΕ.
Σε αντίθεση με άλλους ευρωπαϊκούς προορισμούς, όπως η Ιταλία ή η Γαλλία, η Αλβανία είναι μικρότερη χώρα, όπου οι επισκέπτες μπορούν να εξερευνήσουν βουνά και παραλίες μέσα σε μία μέρα. «Στο μυαλό των ανθρώπων υπάρχει η εικόνα μιας χώρας άγριας και ελεύθερης, κάτι που δεν συναντάς αλλού στην Ευρώπη», ανέφερε η δημοσιογράφος Νεντάντα Γιούσι, που έχει καλύψει την τουριστική άνοδο της χώρας.
Η κυβέρνηση, επιδιώκοντας να αναδείξει την Αλβανία σε κορυφαίο προορισμό, έχει απαλλάξει τους διεθνείς ξενοδόχους από τον φόρο εταιρικών κερδών για δέκα χρόνια, εφόσον χτίσουν ξενοδοχεία τεσσάρων ή πέντε αστέρων. Το μέτρο θεσπίστηκε το 2019 και επεκτάθηκε φέτος έως το 2027.
«Πρόκειται για μεγάλες επενδύσεις», δήλωσε στα αλβανικά ΜΜΕ ο βουλευτής Μπλέντι Κλόσι, που πρότεινε την επέκταση. «Η πρωτοβουλία αυτή ωφελεί μόνο ένα συγκεκριμένο κομμάτι του κλάδου, όσους στοχεύουν να ανεβάσουν τη βιομηχανία σε υψηλότερα πρότυπα».
Η πολιτική φαίνεται να αποδίδει. Αρκετά διεθνή brands, όπως η Marriott International, η Meliá Hotels International και η Radisson Hotel Group, έχουν ανοίξει μονάδες, ενώ ο γαμπρός του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ, ετοιμάζεται να μετατρέψει ένα αλβανικό νησί σε πολυτελές καταφύγιο. Οι επικριτές προειδοποιούν ωστόσο ότι οι παραλίες δεν διαθέτουν επαρκή χώρο για τον όγκο επισκεπτών που θα φέρουν τέτοια resorts και ότι η φύση θυσιάζεται στον βωμό του τουρισμού και του χρήματος.
Ήδη, το νέο αεροδρόμιο της Αυλώνας, που αναμένεται να ανοίξει σύντομα στο νότιο τμήμα της χώρας, έχει προκαλέσει αντιδράσεις λόγω της εγγύτητάς του σε προστατευόμενη περιοχή. Παράλληλα, η άντληση νερού από την ενδοχώρα για την κάλυψη των αναγκών των παράκτιων resorts έχει εξοργίσει ακτιβιστές και κατοίκους, προκαλώντας διαδηλώσεις. «Η απληστία έχει αντικαταστήσει τον λογικό σχεδιασμό και την αγάπη για τη γη, τη φύση και την πατρίδα», δήλωσε ο Άλφρεντ Λέλα, εκπρόσωπος του αντιπολιτευόμενου Δημοκρατικού Κόμματος.
Οι λάτρεις της περιπέτειας μπορούν ακόμη να βρουν λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές για εξερεύνηση, αλλά οι μέρες των «φθηνών» διακοπών έχουν σε μεγάλο βαθμό τελειώσει. Η μέση δαπάνη ανά επισκέπτη αυξήθηκε κατά 20% το 2024, με τους τουρίστες να ξοδεύουν συνολικά 5 δισ. ευρώ στη χώρα. Ειδικοί και επιχειρήσεις προειδοποιούν ότι η αυξημένη ζήτηση ασκεί πίεση στις εφοδιαστικές αλυσίδες και ανεβάζει τα κόστη από τις εισαγωγές.
Καθώς οι τιμές ανεβαίνουν, οι ντόπιοι που συνήθιζαν να επισκέπτονται τις παραλίες και τη φύση ωθούνται πλέον εκτός. Δεν είναι όμως μόνο το κόστος που προκαλεί ανησυχία.
«Τα σκουπίδια αποτελούν ένα τεράστιο πρόβλημα παντού. Καμία δημοτική αρχή δεν μπορεί να ανταποκριθεί ή να κάνει ανακύκλωση», ανέφερε ο ξεναγός και περιβαλλοντιστής Άρμπεν Κόλα. Αρκετές ομάδες στο Facebook που είναι αφιερωμένες στον τουρισμό στην Αλβανία φιλοξενούν αναρτήσεις επισκεπτών που παραπονιούνται για σκουπίδια στους δρόμους και τις ακτές, αλλά και για υπερβολικές κατασκευές και υψηλές τιμές.
